بودجه تحقيقات و رشد اقتصادي در ايران: رويکرد مارکوف سوئيچينگ

اهميت و نقش تحقيق و توسعه (R&D) در رشد و توسعه اقتصادي کشورها هم به لحاظ نظري و هم به لحاظ تجربي مورد بررسي و تاييد محققان قرار گرفته است و مي توان گفت که لازمه ورود به بازارهاي جهاني و توسعه صنايع پيشرفته در هر کشور، محور قرار دادن تحقيقات اعم از بنيادي و کاربردي است. هدف از اين مقاله بررسي اثر سهم بودجه تحقيقات از توليد ناخالص داخلي بر رشد اقتصادي ايران طي دوره 1348-1391 است. بدين منظور با استفاده از مدل تونالي (2016) و تصريح آن به صورت مدل مارکوف سوئيچينگ، مدل رشد اقتصادي ايران با تاکيد بر عامل "نسبت بودجه تحقيقات به توليد ناخالص داخلي" برآورد گرديد. نتايج برآورد مدل نشان مي دهد نسبت بودجه تحقيقات به توليد ناخالص داخلي تاثيري مثبت و معني دار بر رشد اقتصادي کشور داشته است. نتايج مدل همچنين نشان داده است که رشد اقتصادي در ايران داراي دو رژيم است يک رژيم با ميانگين و واريانس بيشتر (رژيم رشد بالا) و يک رژيم با ميانگين و واريانس کمتر (رژيم رشد پايين) که دوره ماندن در رژيم رشد پايين بيشتر از دوره ماندن در رژيم رشد بالا بوده است. نهايتا برگرفته از نتايج تحقيق پيشنهاد ميشود سهم بودجه تحقيقات از توليد ناخالص داخلي افزايش يابد و در کنار آن بودجه تحقيقات به صورت هدفمند صرف تحقيقات کاربردي و سودمند براي تقويت توليد ملي به خصوص محصولات با فناوري بالا و دانش بنيان شود.