ارزيابي ميزان آلودگي برخي از عناصر سنگين در خاک سطحي شهرک صنعتي سمنان و اراضي اطراف آن

هدف از اين مطالعه، ارزيابي نقش عوامل انسان زاد (آنتروپوژنيک) و زمين زاد (ليتوژنيک) در ميزان آلودگي خاک هاي سطحي شهرک صنعتي سمنان و اراضي اطراف آن توسط عناصر سنگين سرب، روي، مس، کادميوم، نيکل و کروم بود. براي اين منظور، 93 نمونه مرکب خاک سطحي از عمق صفر تا 10 سانتي متري در منطقه اي به وسعت 117 کيلومتر مربع جمع آوري گرديد و غلظت عناصر گفته شده در عصاره تيزاب سلطاني توسط دستگاه جذب اتمي اندازه گيري شد. براي ارزيابي آلودگي از شاخص هاي غني سازي، شاخص زمين‏انباشت، ضريب آلودگي و ضريب بار آلودگي استفاده شد. مقايسه غلظت عناصر سنگين و روند تغيرات آن ها واحدهاي ژئومورفيک نشان داد که عناصر سرب، روي، کادميوم و مس تحت تاثير منشأ انسان زاد و عناصر نيکل و کروم داراي منشأ زمين زاد مي باشند. غلظت سرب، روي و کادميم با به ترتيب ميانگين 93.9، 126.9 و 1.9 ميلي گرم بر کيلوگرم در واحد D (محدوده شهرک صنعتي) تفاوت معني داري با ساير واحدها داشتند. ميانگين عناصر مس، نيکل و کرم در کل منطقه به ترتيب 22، 20 و 9.7 ميلي گرم بر کيلوگرم بود و واحدها تفاوت قابل توجهي با يکديگر نداشتند. اگرچه مقدار مس در محدوده شهرک صنعتي و واحد مجاور آن اندکي بيشتر از ساير واحدها بود. شاخص غني سازي نشان داد که واحدهاي D و E (مجاور شهرک صنعتي) داراي بيشترين آلودگي به واسطه فعاليت هاي صنعتي مي باشند. با توجه به شاخص زمين انباشت، مي توان گفت، خاک منطقه مورد مطالعه از نظر کيفيت زيست محيطي براي همه عناصر به جز سرب و کادميوم در سطح غيرآلوده قرار دارند. نقشه پراکنش مکاني ضريب بار آلودگي نيز نشان داد که آلودگي به فلزات سنگين در واحدهاي واقع در شرق و جنوب شرقي واحد D که در جهت وزش باد قرار دارند، بيشتر بود.