ارزيابي اثر شبکه آبياري و زهکشي سفيدرود بر بازده نهايي آب آبياري در استان گيلان

محدوديت منابع آب، کمبود ريزش هاي جوي، افزايش جمعيت و تغيير استاندارد زندگي باعث ايجاد عدم توازن شديد بين عرضه و تقاضاي آب شده است.ابزارهاي اقتصادي از جمله نظام قيمت گذاري و توسعه شبکه هاي آبياري را مي توان راه حل هاي ايجاد اين توازن دانست. بنابراين، مطالعه حاضر با هدف اندازه گيري تفاوت بازده نهايي آب در اراضي سنتي و اراضي شبکه آبياري و زهکشي سفيدرود در استان گيلان انجام گرفت تا اثر ايجاد شبکه آبياري بر ارزش اقتصادي آب آبياري ارزيابي شود. به اين منظور، با استفاده از روش برنامه ريزي خطي، قيمت سايه اي آب به تفکيک نواحي هفت گانه آبياري استان گيلان، شامل چهار ناحيه خارج شبکه و سه ناحيه داخل شبکه سفيدرود، برآورد شد. نتايج نشان داد که حداکثر ارزش اقتصادي آب به ازاي هر مترمکعب، 3096 ريال مربوط به ناحيه آبياري فومنات داخل شبکه و کمترين ارزش، 1598 ريال به ازاي هر متر مکعب مربوط به ناحيه آبياري بالادست سدسنگر خارج شبکه است. با توجه به وزن سطح زيرکشت هر ناحيه، متوسط بازده نهايي هر متر مکعب آب در نواحي داخل و خارج شبکه به ترتيب 2622 و 2215 ريال است، به عبارت ديگر، ايجاد شبکه آبياري و زهکشي فقط حدود 400 ريال به ازاي هر متر مکعب آب مصرفي فايده خالص اضافي ايجاد مي کند. بر اساس يافته هاي تحقيق، تامين هر واحد آب اضافي، ارزش هاي متفاوتي در نواحي آبياري استان گيلان ايجاد مي کند که لزوم توجه سياست گذاران به الگوي مناسب تخصيص آب را نشان مي دهد. همچنين پيشنهاد مي شود در راستاي قانون هدفمندي يارانه ها و متناسب با ارزش هاي به دست آمده، در يک برنامه زماني بلندمدت، تعرفه آب بهاي کشاورزي در منطقه افزايش يابد.