مشارکت بهره برداران روستايي در طرح هاي مرتع داري و عوامل موثر بر آن در شهرستان ماهنشان

مشارکت جوامع روستايي عامل مهمي در پيشبرد طرح هاي منابع طبيعي محسوب مي گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسي ميزان مشارکت بهره برداران در مراحل مختلف اجراي طرح هاي مرتع داري و عوامل موثر بر آن انجام شد. اين مطالعه با استفاده از يک پژوهش توصيفي- همبستگي در خانوارهاي روستايي بهره بردار از مراتع شهرستان ماهنشان در روستاهايي که طرح هاي مرتع داري در آن ها اجرا شده و يا در حال اجرا بود، صورت گرفت. با استفاده از يک روش نمونه گيري چند مرحله اي از بين 1280 نفر بهره بردار 204 نفر به عنوان نمونه انتخاب گرديدند و با کمک ابزار پرسشنامه مورد مصاحبه قرارگرفتند. روايي محتواي پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان مرتبط و روايي سازه بر اساس تحليل روايي همگرايي به دست آمد، همچنين پايايي آن با استفاده از آزمون راهنما و محاسبه ضريب کرونباخ آلفا (0.75 تا 0.95) صورت گرفت.به منظور تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار SPSS₂₀ استفاده گرديد.
نتايج نشان داد مشارکت يا دخالت دادن مردم در پروژه هاي حفاظت مراتع پايين و بيشتر به صورت انفعالي بوده است. مشارکت خانوارها رابطه مستقيم معني داري با دارايي هاي فيزيکي همچون سطح اراضي زراعي آبي و باغي، تعداد کندوي زنبور عسل و تعداد طيور، ميزان استفاده از خدمات حمايتي همچون اعتبارات (بيمه و وام)، نهاده هاي يارانه دار يا رايگان (بذر، سم، نهال و کود)، ترويج به واسطه اطلاعات دريافت شده از فيلم هاي آموزشي و شرکت در دوره هاي ترويجي، دانش مردم درباره اهميت مراتع، عضويت در نهادهاي اجتماعي روستا و سن پاسخگو داشت. بر اساس تحليل رگرسيوني گام به گام، متغيرهاي تبيين کننده مشارکت بهره برداران در طرح هاي مرتع داري عبارتند از: تعداد دوره هاي شرکت کرده، سطح کشت محصولات زراعي آبي، سن پاسخگو، استفاده از بيمه، عضويت در نهادهاي اجتماعي روستا و ميزان دريافت اطلاعات از طريق فيلم هاي ترويجي.