تحليل همديدي- پويشي روزهاي گرم فراگير در ايران زمين

عساكره حسين; مسعوديان سيدابوالفضل; شادمان حسن

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

جغرافيا و توسعه : بهار 1395 , دوره 14 , شماره 42 ; از صفحه 27 تا صفحه 44 .

عنوان مقاله:

تحليل همديدي- پويشي روزهاي گرم فراگير در ايران زمين

نویسندگان:

عساكره حسين*, مسعوديان سيدابوالفضل, شادمان حسن

آدرس:

* دانشگاه زنجان

چکیده:

يکي از حالات دمايي، دماهاي بالا و رخداد روزهاي گرم است. مطالعه روزهاي گرم و سازوکارهاي جوي توام با اين رويداد با توجه به اهميت اين حالت دما، ضرورتي اجتناب ناپذير است. در پژوهش حاضر تلاش شد تا روزهاي گرم فراگير ايران، شناسايي، طبقه بندي و تحليل شوند. به اين منظور از دو پايگاه داده استفاده شد. اول پايگاه داده شبکه اي دماي بيشينه کشور، اين داده ها حاصل ميان يابي مشاهدات روزانه از ابتداي سال 1340 تا انتهاي سال 1386 است. دوم داده هاي جوي شامل متغير هاي فشار تراز دريا (هکتوپاسکال)، مولفه باد مداري و نصف النهاري (متر بر ثانيه) و ارتفاع ژئوپتانسيل (متر) است. به منظور بررسي اين داده ها محدوده بين 10 درجه طول غربي تا 120 درجه طول شرقي و از استوا تا 80 درجه عرض شمالي درنظر گرفته شد. در طول دوره آماري، 1539 روز گرم فراگير شناسايي گرديد. بر اساس تکنيک تحليل خوشه اي روزهاي گرم در چهار گروه طبقه بندي شد. تحليل شرايط جوي اين روزها نشان داد که توام با تکوين روزهاي گرم استقرار کم فشارهاي منطقه اي و ناهنجاري منفي فشار بر روي کشور محتمل است. در اين شرايط جهت گيري وزش باد از نواحي جنوب، به ويژه عربستان، عراق و افريقا در ترازهاي زيرين و حتي ميانه جو که حاصل افزايش ارتفاع بر روي ايران مي باشد، ديده شده است. گرمايش سطحي و تراز بالايي موجب تکوين پايداري جو شده است. زيرا تفاوت دمايي دو تراز کم و در نتيجه تخليه حرارتي کاهش و ثبات شرايط دمايي مورد انتظار است.

كلید واژه:

روز گرم(Q1)فرارفت گرم(Q1)فراگير(Q1)ايران(Q2)