تحليل مقايسه‏ اي و پايش اثربخشي الگوي مشارکتي جيگ‏ ساو و تدريس سنتي درآموزش محيط ‏زيست شهري

سابقه و هدف: تدريس مشارکتي به عنوان يکي از روش هاي تدريس نوعي رابطه بين فردي است که خلاء استفاده از آن در انتقال مفاهيم محيط زيستي و پايش آنها کاملا احساس مي شود و انجام پژوهش هايي بر پايه اين نوع تدريس، در انتخاب موثرترين روش انتقال مفاهيم، به آموزشگران محيط زيست و فعالان اين حوزه کمک شاياني خواهد کرد. چراکه مي تواند در رشد مهارت هاي بين فردي، ذهني و مهارت هاي سطح بالاي تفکر انتقادي تاثير داشته باشد و موجب يادگيري بيشتر، به خاطر سپاري موثرتر اطلاعات و لذت بيشتر فراگيرنده از کلاس درس شود. از آنجا که هدف اصلي اين پژوهش مقايسه و پايش اثربخشي آموزش مباحث محيط زيست شهري با استفاده از روش يادگيري مشارکتي جيگ ساو و روش سنتي است اين سوال مطرح مي شود که کداميک از روش ها براي انتقال مفاهيم محيط زيست شهري موثرترند و با گذشت زمان ميزان ماندگاري مفاهيم محيط زيستي ارائه شده چگونه است.
مواد و روش ها: اين پژوهش از نوع شبه آزمايشي با طرح پيش آزمون-پس آزمون با دو گروه مشارکتي و سنتي است. جامعه آماري شامل دانش آموزان پسر مقطع سوم ابتدايي شهر اهواز است که براي نمونه گيري از روش خوش ه اي تصادفي استفاده شد. حجم نمونه شامل 62 نفر است که 32 و 30 نفر آن ها به ترتيب در گروه روش تدريس مشارکتي جيگ ساو و گروه روش تدريس سنتي قرار گرفتند. همسان بودن گروه ها از طريق اجراي پيش آزمون سنجيده شد و پايايي آزمون از طريق محاسبه ضريب آلفاي کرونباخ 0.84 به دست آمد. روش هاي يادگيري به مدت 3 هفته متوالي اجرا شد و يک هفته و سپس يک ماه پس از پايان مداخله پس آزمون به عمل آمد. نمرات با استفاده از روش اندازه اثر، آزمون t مستقل و همبسته با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.
نتايج و بحث: نتايج آزمون t مستقل از پيش آزمون گروه هاي مشارکتي و سنتي نشان داد که ميزان آگاهي از تمامي مباحث محيط زيست شهري در ميان دانش آموزان يکسان بوده و تفاوت معنادار ميان اين دو گروه مشاهده نشد. ميانگين گروه مشارکتي و سنتي در پيش آزمون مباحث محيط زيست شهري به ترتيب 18.68 و 18.66 به دست آمد. در حالي که نتايج پس آزمون يک هفته پس از اعمال مداخله نشان داد که ميانگين گروه مشارکتي و سنتي به ترتيب 26.28 و 23.10 محاسبه شد. ميانگين پسازمون يک ماه پس از اعمال مداخله نيز به ترتيب 25.65 و 21.93 به دست آمد و ميانگين حاصل از پسازمون گروه مشارکتي يک هفته و يک ماه پس از مداخله در سطح معناداري نسبت به ميانگين گروه سنتي بالاتر شد. نتايج آزمون اندازه اثر نشان داد که اندازه اثر روش مشارکتي جيگ ساو در بازه زماني يک هفته پس از مداخله آموزشي 1.870 و در بازه زماني يک ماه پس از آموزش مشارکتي 2.137 است. همچنين، با توجه به نتايج آزمون t همبسته بين ميزان آگاهي قبل از مداخله و يک هفته بعد از اجراي دوره ي آموزشي تفاوت معنا دار مشاهده شد. يک ماه پس از اجراي دوره ي آموزشي ميانگين ميزان آگاهي در روش مشارکتي از 26.28 به 25.65 و در روش سنتي از 23.10 به 21.93 تغيير نمود که در مقايسه با قبل از اجراي دوره ي آموزشي، تفاوت معنا داري مشاهده شد. نتايج حاصل نشان داد، دانش آموزاني که از طريق يادگيري مشارکتي طبق الگوي جيگ ساو به يادگيري مي پردازند، مطالب و مباحث را نسبت به دانش آموزاني که از طريق يادگيري سنتي آموزش ديده اند، بهتر ياد مي گيرند.
نتيجه گيري: نتايج تحليل داده ها نشان داد که ميزان آگاهي از مباحث محيط زيست شهري در ميان دانش آموزاني که به روش مشارکتي جيگ ساو آموزش ديده بودند، در سطح معناداري بالاتر از دانش آموزان آموزش ديده به روش سنتي بود. همچنين نتايج حاصل از پايش اثربخشي، برتري روش مشارکتي جيگ ساو را نسبت به روش آموزش سنتي تاييد نمود.