بازخواني «الگوي فضاي مياني» در معماري ايران زمين

رنجبركرماني علي محمد; ملكي امير

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مطالعات معماري ايران

اطلاعات شماره:

بهار و تابستان 1396 , دوره 6 , شماره 11 ; از صفحه 23 تا صفحه 41 .

عنوان مقاله:

بازخواني «الگوي فضاي مياني» در معماري ايران زمين

نویسندگان:

رنجبركرماني علي محمد*, ملكي امير

آدرس:

* دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه قم

چکیده:

اين نوشته، يکي از الگوهاي کهن طراحي و سامان دهي فضايي در معماري ايران را بررسي مي کند که «فضاي مياني» ناميده شده و در شماري از ساختمان ها با کارکرد آرامگاه و کوشک مياني در باغ هاي کهن ايران پديدار شده است. در اين الگو، يک فضاي مياني مانند گنبدخانه در مرکز ساختمان، با ايوان هايي در هرسو و فضاهايي در دوسوي ايوان ها جاي دارند. پرسش اين است که اين الگو از کجا سرچشمه گرفته است؟ چه ويژگي هاي فضايي مشترکي در نمونه ها و مصاديق پرکاربرد آن يافت مي شود؟ و چه هدف مشترکي در به کارگيري اين الگو مي توان پيش کشيد؟ هدف نوشته، تبيين ويژگي هاي معمارانه اين الگو و نشان دادن ظرفيت بالقوه آن در پذيرش کارکردهاي گوناگون است. ضرورت اين بررسي، توجه به زنجيره پيوستگي الگوهاي طراحي معماري، در تاريخ بلند معماري ايران است، که مايه تشخص و هويت پوياي آن بوده است.اين مقاله، پژوهشي موردي (case study) درباره يک الگوي طراحي معماري است، چون گروه موردمطالعه در آن، شمار اندکي دارد، ولي ويژگي ها در آن گسترده است. اين نوشته با رويکردي تفسيري، بر پايه نمونه هاي يافت شده از آن الگو، به همراه مستندات تاريخي و منابع کتابخانه اي، به تحليل و تبيين مي پردازد. فرضيه نوشته اين است که هدف بنيادي در به کارگيري الگوي «فضاي مياني» در شمار گوناگوني از ساختمان ها، توانايي آن در متمرکزساختن چشم و ذهن، و تاکيد بر روي يک عنصر مياني در فضاي درون است. اين عنصر مياني باتوجه به کارکرد ساختمان، گاه تختگاه فرمانروا در کاخ، گاه آبنماي مياني در باغ و گاه ضريح مقدس در آرامگاه بوده است. دستاورد نوشته اين است که در معماري امروز و فردا، هنگامي که معماران با انگيزه ها و کارکردهاي مشابهي برخورد مي کنند، الگوي توانمندي در سامان دهي فضايي در اختيار دارند که مي توانند با به کارگيري آن، پيوستگي معماري ايراني و پويايي آن را پيگير باشند.

کلید واژه:

الگوي فضايي(Q2)الگوي سامان دهي فضايي(Q1)فضاي مياني(Q1)عنصر مياني(Q1)آرامگاه(Q2)کوشک مياني باغ(Q1)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

اتوزمال مغلوب الانسان اورچین تعاونی های مسکن حیوان صنایع فرهنگی خلاق طرح ویژه بهسازی مسکن قرابت فیلوژنتیکی قم کونژنکیتویته حاد خونریزی دهنده گروه های کم درآمد شهری گنبد مسجد جامع سمرقند مضرس معماری ایرانی

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

ثبت نشده است

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

رنجبرکرمانی، ع.، و ملکی، ا. (1396). بازخوانی «الگوی فضای میانی» در معماری ایران زمین. مطالعات معماری ایران, 6(11), 23-41. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=298184

Vancouver : کپی

رنجبرکرمانی علی محمد، ملکی امیر. بازخوانی «الگوی فضای میانی» در معماری ایران زمین. مطالعات معماری ایران. 1396 [cited 2022May29];6(11):23-41. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=298184

IEEE : کپی

رنجبرکرمانی، ع.، ملکی، ا.، 1396. بازخوانی «الگوی فضای میانی» در معماری ایران زمین. مطالعات معماری ایران, [online] 6(11), pp.23-41. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=298184.