بررسي علل مهاجرت و مهاجران آذربايجاني به اصفهان در دوره شاه عباس صفوي

بعد از سقوط آق قويونلو ها درسال 907 هجري قمري، شاه اسماعيل صفوي به حکومت رسيد و شهر تبريز را که از موقعيت ممتاز سياسي و اقتصادي برخوردار بود، مرکز حکومت خود قرار داد؛ اما در پي بروز تعصبات مذهبي، حمله عثماني و خودسري قزلباش ها، ... اوضاع کلي آذربايجان به هم ريخت. همين وضعيت در دوره شاه تهماسب هم ادامه يافت و علاوه برآن، درپي سياست هاي خاص وي، پايتخت از تبريز به قزوين منتقل شد و مرکزيت سياسي و فرهنگي آذربايجان به تدريج تضعيف گرديد. اين وضع موجب جلاي وطن شد و در اين ميان، تعدادي از رجال، دانشمندان و صاحبان حرف به انگيزه هاي مختلف از جمله: امنيت و آرامش، آزادي از تعصبات مذهبي، رشد علمي، دستيابي به قدرت، ثروت و شهرت، ديار خود را ترک کردند يا بعدها توسط عثماني از تبريز و آذربايجان به قسطنطنيه و بورسه مهاجرت نمودند و عده اي هم در داخل ايران به قزوين و اصفهان رفتند. مهاجرت به خارج از آذربايجان موجب تضعيف نيروي کار و تجارت شد و ضربه سختي برپيکر علمي و فرهنگي آن وارد ساخت. مقاله حاضر در پي آن است که با بررسي مصاديق موجود در منابع و مآخذ، به علل مهاجرت آذربايجاني ها به اصفهان در عصر صفوي بپردازد و زمينه فعاليت مهاجران را در سرزمين مقصد بررسي نمايد.