بررسي عملکرد و تحليل اقتصادي نظام هاي تناوب زراعي مبتني بر گندم

به منظور بررسي تاثير نظام هاي تناوب زراعي بر عملکرد گندم و تعيين ارزش اقتصادي تناوب هاي زراعي، هشت تيمار تناوبي که طي سال هاي 1385 تا 1389 در منطقه جلگه رخ در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با سه تکرار به اجرا درآمد، با استفاده از روش بودجه بندي جزئي و تحليل نهايي مورد ارزيابي اقتصادي قرارگرفت. اين تيمارها شامل هشت نظام تناوب زراعي 1- کشت مداوم گندم، 2- گندم - گندم - گندم - کلزا - گندم، 3- گندم - چغندرقند - گندم - چغندرقند - گندم، 4- گندم - سيب زميني - گندم - سيب زميني - گندم، 5- گندم - سيب زميني - گندم - کلزا - گندم، 6- گندم - چغندرقند - گندم - سيب زميني - گندم، 7- گندم - ذرت علوفه اي - کلزا - سيب زميني - گندم، 8- گندم- ذرت علوفه اي- گندم- چغندر قند - گندم، بود. نتايج نشان داد که نوع محصول زراعي و گياه پيش کاشت در تناوب زراعي تاثير معني داري بر عملکرد دانه گندم سال آخر (سال پنجم) دارد. مقايسه ميانگين ها نشان داد که عملکرد دانه گندم کليه تيمارهاي تناوبي افزايش معني داري (بين 21 تا 37 درصد) نسبت به کشت متوالي گندم داشت. تناوب زراعي ششم (گندم - چغندرقند - گندم - سيب زميني - گندم)، از نظر اقتصادي با نرخ بازده نسبي 90 درصد و درآمد خالص 112.99 ميليون ريال در هکتار، بالاترين نرخ بازده و سود را داشت و تيمار سوم (گندم - چغندرقند - گندم - چغندرقند - گندم)، با درآمد خالص 104 ميليون ريال پس از آن قرار گرفت. اگر چه تغيير قيمت باعث تغيير تيمار مطلوب شد، اما تيمارهاي مورد مطالعه در برابر تغيير قيمت ها داراي جايگزين هاي اقتصادي بوده و مدير مزرعه با گزينه هاي انعطاف پذيري روبرو است.