تحليل و پيش بيني آماري دوره هاي توفاني کوتاه مدت سبزوار با استفاده از زنجيره مارکف

رخداد حدود 90 درصد از بلاياي طبيعي جهان، در ارتباط با عوامل اقليمي است و در ميان آن ها، توفان بعد از سيل حدود 30 درصد از سهم اين بلايا را به خود اختصاص مي دهد. بنابراين با توجه به اهميت اين پديده اقليمي، در اين مقاله سعي شده است که با استفاده از روش زنجيره مارکف دو حالته، به تحليل و پيش بيني روزهاي توفاني شهرستان سبزوار پرداخته شود. براي اين منظور ابتدا آمار روزانه باد ايستگاه سبزوار طي دوره آماري (1390-1350) تهيه گرديد و سپس روزهاي سال به دو گروه توفاني (کد 1) و آرام (کد 0) تقسيم بندي شد. نتايج حاصل از پردازش داده ها نشان داد که حداکثر فراواني روزهاي توفاني در سال 1385 به 79 روز مي رسد که طي دوره آماري مورد مطالعه، ماه فروردين با 113 روز توفاني، بيش ترين فراواني و بالعکس، ماه آبان با 19 روز توفاني، کم ترين فراواني را داشته اند. به عبارتي در سبزوار، بهار توفاني ترين و پاييز آرام ترين فصل سال محسوب مي شود. ارزيابي فصلي ماتريس احتمالات مارکف نيز نشان داد که وقوع P₁₁ يا دو روز توفاني پشت سرهم براي تمام فصول سال بيش تر از 20 درصد نيست. به طوري که کمينه آن به ميزان 10 درصد در فصل پاييز و بيشينه آن به ميزان 19 درصد در فصل بهار رخ داده است. درحالي که احتمال وقوع P₀₀ يا دو روز غيرتوفاني پشت سرهم براي تمام فصول سال کم تر از 90 درصد نيست. در ادامه مشخص شد کوتاه ترين سيکل هوايي با طول مدت تقريبي 16 روز، متعلق به فصل بهار و بزرگ ترين آن نيز با طول مدت تقريبي 45 روز، مربوط به فصل پاييز است. همچنين در طي دوره مورد مطالعه تداوم توالي هاي توفاني يک روزه و دو روزه بيش ترين فراواني را داشته است.