پايش و تحليل سينوپتيکي پديده گرد و غبار با استفاده از سنجش از دور و GIS (مطالعه موردي: گرد و غبار 18 ژوئن 2012)

فلاح ززولي محمد; وفايي نژاد عليرضا; خيرخواه زركش ميرمسعود; احمدي دهكا فريبرز

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

اطلاعات جغرافيايي : پاييز 1393 , دوره 23 , شماره 91 ; از صفحه 69 تا صفحه 80 .

عنوان مقاله:

پايش و تحليل سينوپتيکي پديده گرد و غبار با استفاده از سنجش از دور و GIS (مطالعه موردي: گرد و غبار 18 ژوئن 2012)

نویسندگان:

فلاح ززولي محمد, وفايي نژاد عليرضا, خيرخواه زركش ميرمسعود, احمدي دهكا فريبرز

آدرس:

چکیده:

پديده گرد و غبار در دهه اخير يکي از مهمترين چالش هاي زيست محيطي در ايران، غرب و جنوب غرب آسيا مي باشد. اين پديده از فرآيندهاي بيابان زايي بوده که در مناطق خشک و نيمه خشک جهان رخ مي دهد. سنجش از دور علم و تکنيک به دست آوردن اطلاعات از پديده هاي جغرافيايي بدون تماس با آنها مي باشد. براي تشخيص پديده گرد و غبار نياز به تصاويري با پوشش وسيع و تکرار زياد است. از اين لحاظ، تصاوير مربوط به سنجنده ماديس به دليل داشتن باندهاي طيفي زياد براي مطالعات مربوط به پديده گردوغبار مناسب مي باشد. شناسايي منشاء توليد کننده ذرات گرد و غبار و پايش آن، با سرعت، دقت و هزينه کم از اهميت فراواني برخوردار است. اهداف اصلي اين پژوهش شناسايي منشاء توليد کننده گرد و غبار ورودي به مناطق غرب و جنوب غرب ايران و همچنين پايش حرکت گرد و غبار مي باشد. در اين پژوهش منشاء رخداد پديده گرد و غبار مربوط به 18 ژوئن 2012 که در نواحي غرب و جنوب غرب کشور رخ داده است، به کمک تصاوير ماهواره اي و با استفاده از باندهاي مرئي و باندهاي حرارتي سنجنده ماديس و با به بکارگيري شاخص اکرمن شناسايي شد. معلوم گرديد منشاء اصلي آن محل اتصال رودخانه هاي دجله و فرات بوده که در محدوده شمال و شمال شرق عراق و غرب سوريه مي باشد و در ادامه مشخص شد تصاوير سنجنده ماديس به دليل در دسترس بودن، هزينه کم و تکرارپذيري آن در 2 بازه زماني در 24 ساعت براي پايش گرد و غبار مناسب مي باشد. همچنين تحليل سينوپتيکي آن براي شناسايي چگونگي حرکت گرد و غبار از منشاء به داخل ايران با استفاه از داده هاي سينوپتيکي ارتفاع ژئوپتانسيل تراز 500 هکتوپاسکالي، فشار تراز دريا و نقشه هاي جهت جريان باد 500 و 1000 هکتوپاسکالي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج تحليل سينوپتيکي يافتن منشاء و نحوه انتقال گرد و غبار را بهينه کرده و تصميم گيري مناسب تري را براي پيش بيني مسير حرکت گرد و غبار ممکن مي سازد. در نهايت با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي و با بکارگيري ابزار Spatial Analysis Tools نمايش حرکت آن از منشاء تا داخل ايران رهگيري شد.

کلید واژه:

پديده گرد و غبار(Q2)سنجش از دور(Q2)سنجنده ماديس(Q1)شاخص اکرمن(Q2)سيستم اطلاعات جغرافيايي(Q2)