بهينه سازي مدل هاي DRASTIC و SINTACS مبتني بر سامانه اطلاعات جغرافيايي با استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي (مطالعه موردي: دشت انديمشک)

مدل هاي DRASTIC و SINTACS جزو پرکاربردترين روش هاي ارزيابي آسيب پذيري آب هاي زيرزميني به شمار مي روند، اما ضعف عمده اين دو مدل، اعمال نظرهاي کارشناسي براي نرخ بندي پارامترهاي به کار رفته در آن هاست. از اين رو، هدف اصلي اين تحقيق، اصلاح هر دو مدل از طريق فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP) بر اساس شرايط هيدروژئولوژيکي محلي دشت انديمشک است، تا بدين ترتيب بتوان به نتايج نسبتا صحيح تري از وضعيت آسيب پذيري (اعم از ذاتي و ويژه) آبخوان اين منطقه دست يافت. در تحقيق حاضر از يون نيترات در آب زيرزميني به منزله معيار اصلاح وزن پارامترهاي موثر در آلودگي آبخوان استفاده شد. براي تعيين مدل بهينه، ضريب همبستگي بين غلظت نيترات آب زيرزميني و شاخص آسيب پذيري براي هر دو مدل، با استفاده از روش آناليز رگرسيون خطي ساده محاسبه شد. نتايج نشان داد که مدل DRASTIC اصلاح شده نسبت به مدل SINTACS اصلاح شده از همبستگي بهتري با غلظت نيترات برخوردار است. به همين علت، اين مدل به منزله مدل بهينه براي ارزيابي آسيب پذيري ذاتي آبخوان دشت مورد مطالعه انتخاب شد. همچنين، براي ارزيابي آسيب پذيري ويژه آبخوان به آلودگي، وزن پارامتر کاربري اراضي نيز به روش AHP تصحيح و به پارامترهاي هر دو مدل افزوده و بدين ترتيب نقشه آسيب پذيري ويژه آبخوان به هر دو روش CD و CS تهيه شد. به منظور تعيين مدل بهينه خطرپذيري آلودگي آبخوان، ضريب همبستگي هر دو شاخص با غلظت نيترات، محاسبه و با يکديگر مقايسه شد. در اين نوع ارزيابي آسيب پذيري نيز به علت همبستگي بيشتر شاخص CD اصلاح شده با غلظت نيترات آبخوان، اين شاخص به منزله شاخص بهينه براي ارزيابي آسيب پذيري ويژه دشت انتخاب شد. به طور کلي نتايج نشان داد که مدل هاي اصلاح شده نسبت به نرمال از همبستگي بيشتري با غلظت نيترات آبخوان برخوردارند. اين امر نشان دهنده انطباق بيشتر مدل هاي اصلاح شده با شرايط واقعي آبخوان است.