بررسي تنوع ژنتيکي ارقام ناشناخته و تجاري مرکبات شمال کشور با استفاده از نشانگر SSR

سابقه و هدف: اطلاع از روابط فيلوژنتيک و تنوع ژنتيک در مرکبات جهت تشخيص روابط ژنتيکي، شناسايي ژرم پلاسم و ثبت ارقام جديد، امري مهم و ضروري مي باشد. در کلکسيون هاي مرکبات کشور، تعدادي بيوتيپ وجود دارد که شناسايي آنها عمدتا بر اساس صفات مرفولوژي بوده و تحقيقات ژنتيکي چنداني بر روي آنها انجام نشده است. نشانگرهاي ملکولي مي توانند در اين زمينه مفيد باشند.
مواد و روش ها: به منظور بررسي تنوع ژنتيکي و روابط خويشاوندي بين 45 ژنوتيپ از ارقام ناشناخته و تجاري مرکبات موجود در ايستگاه تحقيقات کترا، از نشانگر SSR استفاده گرديد. استخراج DNA از برگ هاي جوان مرکبات با روش موري و تامسون انجام شد و سپس تکثير با ده جفت آغازگر ريزماهواره صورت گرفت. محصولات تکثير شده با استفاده از ژل پلي آکريلاميد 6% داراي اوره 7 مولار و تحت شرايط واسرشتگي تفکيک شده و با رنگ آميزي نيترات نقره قابل رويت گرديد. الگوي باندي براساس حضور باند (يک) يا عدم حضور باند (صفر) نمره دهي شده و محتواي اطلاعات چندشکلي براي هر جفت نشانگر محاسبه گرديد و با استفاده از نرم افزارNTSYS ، فاصله ژنتيکي ژنوتيپ ها براساس ضريب تشابه جاکارد محاسبه وروش تجزيه خوشه اي دورترين همسايه براي گروه بندي استفاده شد.
يافته ها: ميانگين چندشکلي 0.685 برآورد شد. تعداد آلل ها از 3 تا 13متغير بوده و در مجموع 72 آلل شناسايي شد. تجزيه کلاستر 45 ژنوتيپ مورد بررسي را براساس نشانگرهاي SSR به شش گروه تقسيم نمود. ارقام پرتقال، نارنگي و 24 ژنوتيپ ناشناخته در گروه A، گريپ فروت و پوملو و نارنج و شش ژنوتيپ ناشناخته در گروه B، سه ژنوتيپ ناشناخته در گروهC ، دو ژنوتيپ ناشناخته و يوزو به ترتيب در گروه هاي D و E و در نهايت ارقام ليمو و بالنگ و دو ژنوتيپ ناشناخته در گروه F قرار گرفتند.
نتيجه گيري: هر يک از اين نشانگرها سطوح مختلفي از تنوع را در سطح ژنوم ارايه مي دهند که مي تواند در مديريت ژرم پلاسم و ذخاير توارثي مفيد باشد. تجزيه تنوع ژنتيک و روابط خويشاوندي در مرکبات، اطلاعات مفيدي را براي برنامه هاي به نژادي، انتخاب و ثبت ارقام جديد فراهم مي کند.