توسعه روشي نوين براي تخمين شماره منحني حوضه با استفاده از مفهوم مازاد اشباع (مطالعه موردي: حوضه آبريز کسيليان)

عزيزيان اصغر; شكوهي عليرضا

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

تحقيقات منابع آب ايران : زمستان 1393 , دوره 10 , شماره 3 (مسلسل 31) ; از صفحه 26 تا صفحه 37 .

عنوان مقاله:

توسعه روشي نوين براي تخمين شماره منحني حوضه با استفاده از مفهوم مازاد اشباع (مطالعه موردي: حوضه آبريز کسيليان)

نویسندگان:

عزيزيان اصغر, شكوهي عليرضا*

آدرس:

* گروه مهندسی آب، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده:

در سال هاي اخير روش هاي تجربي و مدل هاي رياضي متعددي جهت تخمين رواناب توسعه داده شده است که از مهم ترين و پرکاربردترين اين روش ها مي توان به روش شماره منحني SCS اشاره نمود. يکي از ويژگي هاي بارز اين روش استفاده از پارامتري به نام شماره منحني (CN) براي تبديل بارش به رواناب مي باشد. در حال حاضر از ابزارهايي همچون GIS، RS و تلفيق نتايج آنها با نقشه هاي خاکشناسي و بازديدهاي ميداني جهت محاسبه اين پارامتر استفاده مي شود. اين روش ها به علت نياز به اطلاعات و عمليات محاسباتي و ميداني متعدد، زمان و هزينه زيادي را براي برآورد قابل اعتماد رواناب تحميل مي نمايند. در اين تحقيق با استفاده از مفهوم مازاد اشباع به کار رفته در ساختار مدل نيمه توزيعي TOPMODEL، روشي ارائه شده است که به کمک آن مي توان مقدار شماره منحني حوضه را با سرعت زياد، هزينه کم و دقت قابل قبول بدست آورد. رابطه پيشنهادي در اين روش به سه پارامتر تخلخل خاک، متوسط فاصله از سطح زمين تا تراز سطح ايستابي حوضه و پارامتر کنترل کننده عمق موثر خاک اشباع وابسته مي باشد. حوضه آبريز کسيليان که به عنوان يکي از حوضه هاي معرف کشور مي باشد براي ارزيابي نتايج حاصل از رابطه پيشنهادي مورد استفاده قرار گرفت. در اين تحقيق از تصاوير ماهواره اي سنجندهETM+ ماهواره لندست 7 در تاريخ 2010 استفاده گرديد و با انتقال تصاوير به محيط نرم افزار Geomatica و انجام برخي تصحيحات مورد نياز، نقشه کاربري اراضي حاصل و با تلفيق آن با نقشه هاي خاکشناسي، شيب و بازديدهاي ميداني نقشه شماره منحني حوضه حاصل گرديد. همچنين براي تخمين پارامترهاي رابطه پيشنهادي از داده هاي جريان ثبت شده در ايستگاه هيدرومتري وليک بن و نيز واسنجي مدل نيمه توزيعي TOPMODEL استفاده بعمل آمد. نتايج نشان داد که متوسط وزني شماره منحني حوضه بدست آمده از روش هاي متداول و رابطه پيشنهادي به ترتيب در حدود 59.6 و 62.8 مي باشد. همچنين نتايج حاکي از آن است که حداقل و حداکثر اختلاف بين متوسط وزني شماره منحني بدست آمده از رابطه پيشنهادي و روش هاي مبتني بر GIS و RS بترتيب در حدود 0.3 و 12 درصد مي باشد.