تعيين مناسب ترين شاخص آسيب پذيري آب زيرزميني با مقايسه دراستيک فازي و معمولي (مطالعه موردي: آبخوان دشت سرخون)

نوحه گر احمد; رياحي زانياني فاطمه

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

محيط شناسي : پاييز 1393 , دوره 40 , شماره 3 (پياپي 71) ; از صفحه 711 تا صفحه 722 .

عنوان مقاله:

تعيين مناسب ترين شاخص آسيب پذيري آب زيرزميني با مقايسه دراستيک فازي و معمولي (مطالعه موردي: آبخوان دشت سرخون)

نویسندگان:

نوحه گر احمد, رياحي زانياني فاطمه*

آدرس:

* دانشگاه هرمزگان

چکیده:

دشت سرخون نزديک ترين منبع آبرفتي آب شيرين بندرعباس و شهرک هاي اطراف است. بهره برداري هاي بي رويه آب به خصوص در بخش شرقي دشت، همچنين خشکسالي هاي حاکم بر منطقه موجب منفي شدن گراديان هيدروليکي آب شده است و رودخانه شورخورجيل که به علت عبور از سازندهاي تبخيري و شور داراي کيفيت نامناسب است عملا دشت را تغذيه مي کند. به همين دلايل ارزيابي آسيب پذيري در تصميم هاي مديريتي اين دشت حائز اهميت است. به اين منظور در اين پژوهش از روش شاخص همپوشاني دراستيک که از کاربردي ترين روش هاي ارزيابي آسيب پذيري است استفاده شد. سيستم رتبه بندي اين روش به علت استفاده از منطق بولين به ويژه در مقادير نزديک مرزهاي دسته بندي، قابل اعتماد و درست نيست . در اين پژوهش سيستم رتبه بندي اين شاخص با استفاده از مباني تئوري فازي که در آن هر موضوع يا مفهومي داراي يک درجه عضويت است اصلاح شد. در اين راستا رتبه بندي 4 پارامتر کمي مدل شامل عمق سطح ايستابي، هدايت هيدروليکي، تغذيه و شيب با استفاده از عملگر فازي نرم افزار MATLAB تصحيح سپس، نقشه نهايي آسيب پذيري با اضافه شدن پارامترهاي کيفي مدل توليد شد. براي مقايسه، نقشه دراستيک با رتبه بندي پارامترها (طبق منطق بولين) نيز توليد شد. در مرحله بعد خروجي مدل فازي و دراستيک معمولي با استفاده از عامل EC به منزله شاخص آلايندگي منطقه مورد مطالعه صحت سنجي شد. نتايج همبستگي اسپيرمن، نشان دهنده همبستگي بالاتر مدل فازي با عامل EC، نسبت به مدل دراستيک معمولي است و توانايي مدل سازي فازي پارامتر هاي هيدروژئولوژيک، که قطعيت ذاتي ندارند، را تاييد مي کند. با توجه به نتايج، از مدل دراستيک فازي به منظور تعيين آسيب پذيري ذاتي دشت سرخون استفاده شد. طبق نقشه آسيب پذيري حاصل، آسيب پذيري ذاتي دشت در 2 طبقه کم و متوسط قرار گرفت.