داروهايي كه مورد سو استفاده قرار مي گيرند از جهت ساختمان مولكولي و مكانيسم عمل سلولي شباهت بسيار كمي با هم دارند. آنچه كه مورفين؛ كوكائين و باربيتوراتها را در يك دسته قرار مي دهد؛ احساس سرخوشي است كه پس از مصرف اين تركيبات فرد را متمايل به مصرف مجددشان مي‌سازد.
اين داروها داراي اثرات تولرانس؛ وابستگي جسمي؛ وابستگي رواني و شرطي شدن هستند كه بازتاب آن در اعمال فرد مشاهده مي شود.
مهمترين مسير عصبي كه در ايجاد وابستگي دارويي دخالت دارد نورونهاي دوپامينرژيك مغز مي باشد. اين راه عصبي از حفره مغز مياني شروع شده و به منطقه ليمبيك ختم مي شود. كليه تركيباتي كه ايجاد وابستگي دارويي مي نمايند آزادسازي دوپامين را در اين مسير افزايش مي دهند.
در ايجاد وابستگي دارويي عوامل رواني - اجتماعي و بعضي فاكتورهاي ژنتيكي به اندازه مكانيسمهاي نورو فارماكالوژيكي موثر هستند. بنابراين دارو درماني تنها يك جز از روش‌هاي درماني است كه مي توان با استفاده از آن به درمان اعتياد نايل شد.