بررسي عوامل اقتصادي موثر بر آزادسازي تجاري در ايران تحت شرايط ثبات و بي ثباتي

يکي از مسيرهايي که کشورهاي مختلف جهان در راستاي افزايش تجارت خارجي خود طي مي نمايند روي آوردن به آزادسازي تجاري است. در دهه هاي اخير آزادسازي تجاري مورد توجه اقتصاددانان، برنامه ريزان و سياستگذاران کشورهاي مختلف جهان قرار گرفته است. بنابراين براي اتخاذ سياست هاي مناسب در بخش تجارت خارجي، شناخت هرچه دقيق تر صادرات و واردات و به تبع آن آزادسازي تجاري و عوامل اثرگذار بر آنها امري ضروري به شمار مي آيد. در اين مطالعه عوامل اقتصادي موثر بر آزادسازي تجاري در ايران مورد بررسي قرار مي گيرد. دوره زماني انتخابي در اين مقاله 1352 تا 1386 مي باشد و از روش خود توضيح برداري با وقفه هاي گسترده (ARDL) براي شرايط ثبات و از مدل واريانس ناهمساني شرطي خودرگرسيو تعميم يافته (GARCH) براي شرايط بي ثباتي استفاده شده است. نتايج به دست آمده نشان مي دهد رابطه معني دار بين متغيرهاي مدل در شرايط ثبات برقرار بوده به صورتي که تاثير توليد ناخالص داخلي بر درجه بازبودن اقتصاد مثبت و تاثير شاخص بهاي مصرف کننده و نرخ ارز بازار بر درجه بازبودن اقتصاد منفي مي باشد. ضريب تصحيح خطا نيز در حدود 0.65 بوده که نشان مي دهد سرعت تعديل در درجه بازبودن اقتصاد نسبتا بالا بوده است. در بررسي شرايط بي ثباتي بر اساس الگوي GARCH نيز ارتباط معني داري بين متغيرهاي توضيحي مدل و متغير وابسته وجود داشته است. به طوريکه با توجه به معادله حول واريانس مدل مورد بررسي و تاثيرگذاري بر معادله حول ميانگين، توليد ناخالص داخلي داراي اثر مثبت و شاخص بهاي مصرف کننده و نرخ ارز بازار داراي اثري منفي بر درجه باز بودن اقتصاد مي باشند، در شرايطي که مدل حاصل به لحاظ معادله جبري از مدل شرايط ثبات متفاوت است.