بررسي عوامل بوم شناسي موثر بر انتشار گونه Festuca ovina در مراتع جنوب شرقي سبلان

رابطه انتشار گونه Festuca ovina با عوامل بوم شناختي پستي و بلندي، اقليمي و خاکي در مراتع جنوب شرقي سبلان در استان اردبيل در سطح 45 رويشگاه بررسي شد. در داخل رويشگاه هاي تعيين شده 3 پلات بزرگ 10×10 متري در طول ترانسکت 120 متري از پائين دامنه تا ارتفاعات که فاصله هر پلات از همديگر 40 متر بوده است، انتخاب شد. اندازه گيري پارامترهاي پوشش تاجي در 3 پلات با ابعاد 60 × 25 سانتي متري در داخل پلات وسطي انجام شد و از پلات هاي پائين و بالا براي کنترل استفاده گرديد. پارامترهاي ارتفاع، شيب و جهات جغرافيايي براي سه پلات محاسبه و متوسط گيري شد. در سطح پلات وسط يک پروفيل خاک به عمق 30 سانتي متر حفر و از دو عمق 0-15 و 15-30 نمونه برداري انجام و پارامترهاي خاک در آزمايشگاه تعيين گرديد. از روش تجزيه خوشه اي و تجزيه به مولفه هاي اصلي (PCA) براي گروه بندي سايت ها و از روش تجزيه و تحليل متمايز کننده (DA) براي تعيين اهميت پارامترها استفاده شد. با استفاده از روش هاي چند متغيره، سايت ها به 4 گروه مختلف تقسيم شدند. سايت هاي با درصد پوشش بالا از گونه F.ovina در گروه 3 قرار گرفتند که در اين گروه ارتفاع، شيب و نزولات جوي بيشتر از گروه هاي ديگر و دما، شوري و اسيديته خاک کمتر از گروه هاي ديگر بود. اين نشان مي دهد که گونه مورد مطالعه به ارتفاعات بالاتر و به دماهاي پايين تر سازگاري بيشتري دارد. شوري خاک را نمي پسندد و با اسيديته 7.1 تا 7.3 سازگار مي باشد. مقدار مواد آلي، فسفر و پتاسيم نيز شرايط بهتري را براي رويش اين گونه ايجاد مي کند. نتايج تجزيه به مولفه هاي اصلي نشان داد که دو مولفه اصلي اول 95 درصد از تغييرات داده ها را توجيه کردند و گروه بندي سايت ها با استفاده از اين دو مولفه نتايج تجزيه خوشه اي را تاييد کرد. نتايج تجزيه و تحليل متمايز کننده (DA) نشان داد که به ترتيب ارتفاع، پارامتر هاي دمايي و اقليم، درصد سيلت در عمق سطحي، فسفر، درصد شن خاک سطحي، درصد مواد آلي، درصد شيب، هدايت الکتريکي عمق سطحي خاک، جهات شمالي و غربي، پتاسيم، اسيديته، درصد رس خاک، جهات شمال غربي و شمالي در گروه بندي سايت ها و گسترش گونه F. ovina موثر هستند.