پترولوژي بازالت آلکالن تويره، شاهدي بر ولکانيسم اليگوسن درون صفحه قاره اي در شمال غرب خرد قاره شرق-ايران مرکزي، جنوب غرب جندق

در شمال غرب خرد قاره شرق-ايران مرکزي (CEIM) در جنوب غرب جندق، بازالت آلکالن تويره به سن اليگوسن با امتداد شمال غربي-جنوب شرقي تا شرقي-غربي رخنمون دارد. اين آلکالي بازالت با بافت پورفيريتيک، پويي کيليتيک و ميکروليتيک پورفيريتيک داراي کاني هاي اوليه اليوين (کريسوليت)، کلينوپيروکسن (ديوپسيد-اوژيت)، پلاژيوکلاز (لابرادوريت) و اسپينل و کاني هاي ثانويه مگنتيت تيتان دار، سرپانتين و زئوليت است. اين بازالت از عناصر آلکالي Na₂O+K₂O))، TiO₂، LILE Ba)، Cs و Rb) و HFSE Hf)، Nb، Ti و Zr) غني و داراي نسبت بالاي LREE/HREE (9.64=La/Yb تا 12.687) است. ترکيب شيميايي اين سنگ ها بيانگر آن است که ماگماي سازنده بازالت آلکالن تويره حاصل ذوب بخشي يک گارنت لرزوليت کربناته در گوشته آستنوسفري است. موقعيت زميني شناسي منطقه نشان مي دهد که فرورانش صفحه اقيانوسي اطراف CEIM در امتداد گسل کوير بزرگ از ترياس تا ائوسن عامل متازوماتيزم کربناته و باروري گوشته شده است. وجود زنوليت و زنوکريست فراوان و بافت هاي واکنشي آنها در اين آلکالي بازالت بيانگر سرعت بالاي صعود آن است. عملکرد گسل هاي کوير بزرگ و تويره در يک رژيم کششي درون صفحه قاره اي مي تواند عامل ولکانيسم آلکالن اليگوسن در شمال غرب CEIM باشد.