کاربرد آناليز چند متغيره مکاني در ارزيابي ذرات معلق (مطالعه موردي: بوشهر)

ميانگين ذرات معلق ده ايستگاه در سه دوره گرد و غبار در شهرستان بوشهر، براي تجزيه و تحليل تغييرات مکاني غلظت فلزات سنگين آرسنيک، کادميوم، کبالت، آهن، نيکل، سرب و واناديوم نمونه برداري گرديد. تکنيک هاي زمين آمار، سيستم اطلاعات جغرافيايي و روش کرجينگ گسسته براي تهيه نقشه توزيع مکاني غلظت هفت فلز، مورد استفاده قرار گرفت. همچنين، از روش هاي تجزيه مولفه هاي اصلي (PCA) و ماتريس همبستگي (CM) براي پردازش داده ها استفاده شد. نتايج اثر قطعه اي (C₀) به آستانه واريوگرام (C₀+C) نشان داد که توزيع تغييرات مکاني 7 عنصر در طبقه وابستگي مکاني متوسط (0.25-0.75) قرار دارد. اين بدان معني است که ورود اين فلزات به منطقه مورد مطالعه منشأ بيروني دارد. همچنين، روش کرجينگ گسسته براي کمي کردن توزيع غلظت فلزات استفاده شد. آناليز مولفه اصلي هفت فلز سنگين را در 3 مولفه گروه بندي کرد. در مولفه اول فلزات آرسنيک، واناديوم، کبالت، نيکل و سرب، در مولفه دوم کادميوم و در مولفه سوم آهن بيشترين همبستگي را داشتند. نتيجه اين آناليز نشان داد که منشاء غلظت اين عناصر يک عامل بيروني است. اين نتايج به مديريت محيط زيست منطقه کمک خواهد کرد.