تعيين مقدار كلر آب هاي زيرزميني، با استفاده از هدايت الكتريكي با روش هاي زمين آمار (مطالعه موردي چاه هاي آب شرب مشهد)

موسوي فضل سيدحسن; فريدحسيني عليرضا; قهرمان بيژن

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

علوم و مهندسي آب : زمستان 1390 , دوره 1 , شماره 3 ; از صفحه 99 تا صفحه 113 .

عنوان مقاله:

تعيين مقدار كلر آب هاي زيرزميني، با استفاده از هدايت الكتريكي با روش هاي زمين آمار (مطالعه موردي چاه هاي آب شرب مشهد)

نویسندگان:

موسوي فضل سيدحسن*, فريدحسيني عليرضا, قهرمان بيژن

آدرس:

* دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده:

اطلاع از غلظت کلر در آب هاي زيرزميني، براي مصارف شرب و كشاورزي مهم است. اگر غلظت اين عنصر در آب بيش از حد باشد، مي تواند باعث بروز مشکلاتي براي انسان و مسموميت براي گياه شود. اندازه گيري كلر در آب هاي زيرزميني در سطح وسيع، پر هزينه و وقت گير است، بنابراين دست يابي به روشي آسان و كم هزينه تر، داراي اهميت ويژه اي است. روش هاي زمين آمار، بر پايه متغيرهاي مكاني استوارند. تغييرات اين دسته از متغيرها از نقطه اي به نقطه ديگر، داراي پيوستگي مشخصي است. اين پژوهش به منظور ارزيابي توانايي روش هاي زمين آمار، در تخمين کلر با استفاده از متغير کمکي هدايت الکتريکي در آب هاي زيرزميني محدوده شهر مشهد و اطراف آن انجام شد. براي اين منظور از 276 حلقه چاه عميق منطقه، نمونه برداري شد و پارامترهاي هدايت الکتريکي و کلر، اندازه گيري شدند. داده ها با نرم افزار جي اس پلاس (GS⁺)، تجزيه و تحليل شدند. براي بررسي همبستگي مكاني داده ها، واريوگرام هاي تجربي هر متغير و واريوگرام متقابل آن ها، محاسبه و ترسيم شدند. نتايج نشان داد، پيوستگي خوبي بين پارامترهاي اندازه گيري شده وجود دارد. ضريب همبستگي دو متغير، بر اساس واريوگرام متقابل آن ها، 0.91 محاسبه شد. براي هدايت الكتريكي، مدل كروي و براي كلر، مدل گوسين بر مبناي حداقل مقدار RSSبه عنوان مناسب ترين مدل برازش داده شد. براي مقايسه روش هاي تخمين، از روش ريشه دوم ميانگين مربع خطاها (RMSE) و نمودار پراکنش مقادير مشاهده اي و برآوردي استفاده شد. روش هاي زمين آمار، مقادير كلر را با دقت بيشتري نسبت به روش هاي IDW و NDW برآورد نمودند.