بررسي واکنش هاي آمريکا و عربستان به خيزش مردمي در بحرين (2012-2011)

بحرين يکي از کشورهايي است که تحت تاثير شرايط نامساعد داخلي در ابعاد گوناگون سياسي، اقتصادي و اجتماعي و همچنين موج بيداري اسلامي- عربي در منطقه شمال آفريقا و خاورميانه، شاهد خيزش مردمي است. در حالي که به ظن نگارندگان اين مقاله، دلايل واقعي خيزش مردمي در بحرين، ريشه در عوامل داخلي و ساختاري سياست و اجتماع در بحرين دارد، عربستان سعودي با خوانشي ديگر و با انگيزه هاي متفاوتي، در صبحگاه 14 مارس با اعزام نيروي نظامي به مداخله نظامي در بحرين دست زد. آمريکا هم در مقابل اين خيزش مردمي، بنا به دلايل گوناگون تا جاي ممکن سکوت کرد و در ساير موارد تنها به توصيه گفتگوي ملي بين مخالفان و دولت بحرين و انجام اصلاحات اکتفا کرد. اين مقاله در پي پاسخ گويي به سه سوال عمده است. 1) زمينه هاي خيزش مردمي در بحرين چيست؟ 2) سکوت آمريکا در مقابل بحران بحرين بر اساس چه منطقي توجيه پذير است؟ 3) انگيزه هاي عربستان سعودي از مداخله نظامي در بحرين کدامند؟ فرضيه اصلي مقاله به شرح ذيل مي باشد:
مبارزه بر سر قدرت و منافع ملي در سطح کلان و منطقه اي براي آمريکا و در سطح منطقه اي و داخلي (ملي) براي عربستان، بن مايه رفتار آمريکا و عربستان در بحرين است. اين تحقيق به صورت توصيفي – تحليلي با ابزار کتابخانه اي انجام شده است. نتايج تحقيق حاکي از آن است که عامل اصلي خيزش مردمي در بحرين شکاف بين دولت و ملت به واسطه توزيع نامناسب ثروت، قدرت و منزلت مي باشد. آمريکا به دنبال استمرار تسلط هژمونيک در نظام بين الملل از طريق کنترل شريان هاي انرژي در منطقه استراتژيک خليج فارس، تداوم پيوندهاي امنيتي با کشورهاي شوراي همکاري خليج فارس از راه حضور نظامي و تعارض با جمهوري اسلامي ايران است. در يک کلام، قدرت و منافع ملي منطق سياست آمريکا در بحرين را تبيين مي نمايد. از سوي ديگر ماهيت نظام سياسي عربستان و به تبع آن ترس از تسري دموکراسي به داخل عربستان در کنار رقابت و تعارض منطقه اي با ايران، انگيزه هاي عمده رياض در قضيه بحرين محسوب مي شوند.