جهان هاي ممکن در انديشه پلنتينگا و نسبت آن با مفهوم نفس الامر در فلسفه اسلامي

اگرچه به نظر مي رسد مفاهيم ضرورت و امکان (مفاهيم وجهي) مفاهيم جدايي ناپذير مابعدالطبيعه هستند، فلاسفه تجربه گرا به طور سنتي اين مفاهيم را مورد نقد قرار داده اند. در قرن بيستم نيز چنين انتقاداتي توسط کوآين(Quine)  در قالبي جديد صورت گرفته است. با وجود اين، طرح مفهوم تکثر جهان هاي ممکن در معناشناسي منطق موجهات، زمينه ساز اين باور شد که مي توان بر چالش تجربه گرايي غلبه کرد. در تبيين سرشت جهان هاي ممکن، دو رويکرد متفاوت وجود دارد. گروهي از فلاسفه از رويکرد نام گرايي تقليلي در بيان مفاهيم وجهي استفاده مي کنند و ساير مفاهيم وجهي را به مفهوم جهان هاي ممکن تقليل مي دهند و در مقابل، برخي از فلاسفه معتقدند مفاهيم جهان هاي ممکن، ضرورت، امکان، ذاتي و عرضي اجزاي يک شبکه هستند. در اين مقاله ،پس از اشاره اي به رويکرد اول، انتقادي که پلنتينگا به عنوان نماينده شاخص جريان دوم به رويکرد نام گرايي تقليلي وارد کرده است و همچنين تبيين او از ماهيت جهان ممکن شرح داده ميشود و نشان داده خواهد شد که مفهوم کليدي در انديشه پلانتينگا وضعيت امور است و وي يک جهان ممکن را وضعيت اموري بيشينه مي داند. اين مساله تبيين خواهد شد، که درک پلنتينگا از مفهوم جهان هاي ممکن، با مفهوم نفس الامر در نظر حکماي مسلمان قابل تطبيق است اگرچه تمايزات مشهودي نيز با آن دارد.