بررسي اثرات خشكسالي بر وضعيت اقتصادي – اجتماعي كشاورزان، مطالعه موردي: گندمكاران شهرستان نهبندان

پديده خشكسالي در طول نيمه دوم قرن بيستم نمود زيادي يافته است و موجب از دست رفتن محصولات كشاورزي و ظهور بلاياي مختلف نظير قحطي هاي گسترده شده است. اين پژوهش با هدف بررسي اثرات خشكسالي بر وضعيت اقتصادي – اجتماعي كشاورزان گندمكار شهرستان نهبندان اجرا گرديد. اين تحقيق از نوع تحقيقات پيمايشي است. جامعه آماري تحقيق حاضر را كشاورزان گندمكار شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبي تشكيل مي دهند كه تعداد آن ها برابر با 3817 بهره بردار است. حجم نمونه از طريق جدول مورگان و به تعداد 308 نمونه و با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي سهميه اي انتخاب شد. براي سنجش روايي ابزار تحقيق (پرسشنامه) از نظرات متخصصين و صاحب نظران علمي و اجرايي و براي سنجش پايايي از ضريب كرونباخ آلفا پس از انجام آزمون مقدماتي استفاده شد ( (a=0.92نتايج تحليل همبستگي نشان داد كه بين ميزان خشكسالي ادراكي توسط كشاورزان با متغيرهاي ميزان تحصيلات، درآمد و ميزان مشاركت در دوره هاي آموزشي رابطه منفي و معني دار وجود دارد. طبق نتايج اثرات خشكسالي بر وضعيت اقتصادي كشاورزان، در پنج عامل شامل افزايش هزينه هاي توليد، كاهش توليد گندم، كاهش توان اقتصادي كشاورز، كاهش توان توليدي آتي كشاورز و خروج از بخش كشاورزي و اثرات اجتماعي خشكسالي بر وضعيت كشاورزان در پنج عامل افزايش آسيب هاي اجتماعي، كاهش سطح بهداشت و تغذيه، اثرات روحي رواني خشكسالي، بروز اختلافات اجتماعي و ايجاد فقر در جامعه دسته بندي شدند. و راهكارهاي آموزشي- ترويجي به منظور كاهش اثرات خشكسالي، در پنج عامل ترويج عمليات زراعي مناسب، آموزش هاي مديريت مزرعه، ترغيب كشاورزان به مقابله با خشكسالي، آموزش و توانمندسازي كشاورزان و ايجاد پايگاه دانش خشكسالي دسته بندي شدند.