پديده کويرزايي در تالاب هاي ايران (مطالعه موردي: تالاب ميقان)

قهرودي تالي منيژه; ميرزاخاني بهاره; عسگري آتنا

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

جغرافيا و مخاطرات محيطي : زمستان 1391 , دوره 1 , شماره 4 ; از صفحه 97 تا صفحه 111 .

عنوان مقاله:

پديده کويرزايي در تالاب هاي ايران (مطالعه موردي: تالاب ميقان)

نویسندگان:

قهرودي تالي منيژه*, ميرزاخاني بهاره, عسگري آتنا

آدرس:

* دانشگاه شهيد بهشتي، تهران، ايران

چکیده:

پديده کويرزايي از مشکلات کشور هايي است که حوضه هاي آبريز بسته دارند. در پست ترين نقاط اين حوضه ها، تالاب ها و درياچه هايي وجود دارند که باقيمانده آخرين دوره يخچالي هستند. در دهه اخير تغييرات اقليمي، کمبود بارندگي، فعاليت هاي انساني و سوء مديريت منابع آب سبب کاهش ورودي آب به تالاب ها شده و خشک شدن فصلي و يا دائمي تالاب ها را به دنبال داشته است. اين خشکي منجر به رسوب کاني هاي محلول به ويژه نمک ها شده و تالاب ها را به کوير تبديل کرده است. تالاب ميقان نيز که حوضه آبريزي به مساحت حدود 5528 کيلومتر مربع را زهکشي مي کند با معضل کاهش ورودي آب و پديده کويرزايي مواجه است. اين پژوهش با هدف بررسي گسترش کويري شدن در تالاب ميقان انجام شده و داده هاي مورد استفاده در آن شامل نقشه توپوگرافي، نقشه زمين شناسي و داده باند هاي انعکاسي از تصوير ⁺ETM و تصوير IRS-P6 سال 2007 است. روش تحقيق شامل تحليل مولفه هاي اصلي (PCA) مبتني بر ماتريس همبستگي، تحليل هاي دانه سنجي از 11 نمونه رسوب و بررسي هاي ميکروسکوپي از 120 دانه از هر نمونه رسوب بوده است. نتايج تحليل مولفه هاي اصلي در تصوير ETM⁺و تصوير IRS، دو سطح را شناسايي کرد که سطوح دروني متعلق به PC2 و سطوح بيروني مربوط به PC1 در هر دو تصوير بوده است. بررسي هاي مورفوسکوپي مقاطع نشان داد که بخش خشک اين تالاب قبلا زير آب بوده و آثار هوازدگي هاي شيميايي در مقاطع وجود دارد. همچنين ضريب سايش نمونه ها نشان از فرسايش آبي در رسوبات نمکي و ژيپس دارد. بنابراين مي توان نتيجه گرفت که تالاب ميقان در طول تحولات اقليمي، چنين خشکي اي را تجربه نکرده بوده است و اگر روند خشکي ادامه يابد اين تالاب به کويري دائمي تبديل مي شود که امکان احياي آن وجود نخواهد داشت.