نقش ترجمه ها در رواج گفتمان انتقادي و بحران آگاهي در عصر قاجار

گسست جامعه قاجار از انديشه سنتي و بروز گرايش هاي نوخواهان در آن دوره، پيامد يک خودآگاهي انتقادي بود که به دنبال وقوع بحران هاي متعدد اجتماعي - سياسي رخ نمود. رشد روزافزون ترجمه آثار سياسي، اجتماعي، و اقتصادي در روزگار قاجار، سبب گسترش آگاهي هاي اجتماعي شد.
در مقاله حاضر، ضمن طيف بندي گفتمان هاي انتقادي آن دوران و ارائه شواهد، نشان داده شده است که اکثر طراحان اين گفتمان، دست اندرکار ترجمه متون بوده اند، و با اين ترجمه ها، اذهان مردم را در مورد ناکارآمدي نظم سياسي موجود روشن ساخته و احساس آنها را در تغيير اين موقعيت برانگيخته اند.