اهميت و ضرورت ترجمه متون تاريخي عثماني به زبان فارسي (مطالعه موردي تاريخ عثمان پاشا)

بعد از زبان عربي و فارسي سومين زبان جهان اسلام ترکي است. از اين رو، عالمان و انديشمندان عثماني در کنار تاليف آثار به ترجمه متون از عربي و به ويژه فارسي به ترکي عثماني نيز پرداختند. از قرن دهم به بعد بيش از صدها اثر مهم از فارسي به ترکي عثماني ترجمه شده است. اين روند هنوز در ترکيه ادامه دارد. اما درست برعکس اين روند، تعداد متون ترجمه شده از ترکي عثماني به فارسي به تعداد انگشتان دست هم نمي رسد. تنها در دوره ناصري و با تشکيل دارالترجمه همايوني بود که مترجمان تعدادي از منابع و متون عثماني را از زبان ترکي به فارسي ترجمه کردند. عجيب اين که بعد از دوره ناصري روند ترجمه متون ترکي به فارسي تقريبا متوقف شد. اين غفلت بزرگ و جدي ايرانيان از برگرداندن متون و منابع از زبان ترکي به فارسي بيش از هر چيز به فقر منابع برون مرزي تاريخ ايران منجر شده است. اين در حالي است که بخش مهمي از منابع عثماني حاوي آگاهي هاي ارزش مندي درباره تاريخ ايران، از صفويه تا قاجاريه، است. از اين رو، شناخت منابع و متون عثماني و نيز برگرداندن اين متون به فارسي نيازمند عزم جدي است. در حالي که مستشرقان بيش از دو سده است که منابع عثماني را تصحيح و به زبان هاي خود ترجمه کرده اند، در ايران هنوز حتي شناختي نسبي از اين منابع حاصل نشده است. در اين مقاله نخست از اهميت و ضرورت ترجمه متون عثماني به فارسي سخن به ميان آمده و سپس درباره اهميت تاريخ عثمان پاشا و نيز ترجمه فارسي آن بحث شده است.