استرس اکسيداتيو در تماس با گزنوبيوتيک ها در مشاغل مختلف

مقدمه: گونه هاي فعال اکسيژن، اتم ها يا مولکول هايي هستند که به خاطر وجود الکترون تک در بدن موجودات، بسيار واکنش پذيرند و آسيب هاي جبران ناپذيري را به ماکرومولکول هاي بدن آنان مانند DNA، پروتئين ها، ليپيدها و کربوهيدرات ها وارد مي سازند. در بدن سيستم هاي خاصي براي مقابله با آسيب حاصل از راديکال هاي آزاد به وجود آمده است که به نام سيستم هاي دفاع آنتي اکسيداني معروفند، زماني که ميزان توليد راديکال هاي آزاد بيشتر از ظرفيت سيستم دفاع آنتي اکسيداني باشد، استرس اکسيداتيو (Oxidative Stress) به وجود خواهد آمد. در حالت عادي در يک فرد سالم بين توليد راديکال هاي آزاد و سيستم دفاع آنتي اکسيداني توازن برقرار است اما اگر فردي در مواجهه با عواملي مانند آلاينده هاي محيطي، شغلي، داروها و هر ماده سمي قرار بگيرد توليد راديکال هاي آزاد در بدن وي افزايش يافته و اين تعادل به هم مي خورد. هدف از اين مطالعه مروري اشاره به برخي از ترکيبات شيميايي القاء کننده استرس اکسيداتيو مانند آزبست، آفت کش ها، فلزات، پرتوهاي اشعه X در بخش هاي راديولوژي و گازهاي بيهوشي در اتاق عمل مي باشد که اين مواد مي توانند به عنوان عوامل خطر براي کارکنان مراکز مذکور باشد.
روش بررسي: در اين بررسي با هدف بررسي ميزان استرس اکسيداتيو در مشاغل مختلف، بانک هاي اطلاعاتي: Google Scholar، Pub Med،Scopus  از سال 1960 تا 2012 با کليدواژه هاي «Oxidative stress» and Jobs با روش جستجوي موضوعي بررسي شد. ابزار گردآوري اطلاعات در اين پژوهش شامل کليه مقالات چاپ شده در زمينه استرس اکسيداتيو و مشاغل، تعداد (n=60) مقاله از کل مقالات انتخاب و در نگارش اين مقاله مورد استفاده قرار گرفت.
يافته ها: نتايج مطالعات مختلف نشان داد که بسياري از افراد شاغل در مراکز گوناگون که مواجهه با آلاينده ها دارند مستعد به ايجاد استرس اکسيداتيو مي باشند.
نتيجه گيري: مطالعات نشان مي دهند که در افراد شاغل در اين گونه محيط ها، استرس اکسيداتيو ايجاد شده منجر به انواع اختلالات و بيماري ها مي گردد، لذا به اين گونه افراد توصيه مي شود که سيستم هاي دفاع آنتي اکسيداني بدن خود را تقويت نموده و رژيم غذايي غني از آنتي اکسيدان مانند سبزيجات و ميوه هاي بيشتري را مصرف نمايند و همچنين از وسايل حفاظت فردي استفاده کنند.