برنامه ريزي توسعه؛ بررسي استراتژي توسعه اقتصادي در برنامه عمراني پنجم (56-1352)

کشور ايران در طي تاريخ معاصر خود و در پي آشنايي با پيشرفت هاي دنياي غرب، با آگاهي از کمبودهاي خويش، با فراز و نشيب هاي فراواني سعي نموده تا در مسير توسعه گام بردارد. اين تلاش که از دوره قاجار آغاز گرديد، تا دوره پهلوي با هيچ نوع برنامه ريزي مدوني براي توسعه همراه نشد. چراکه اولين تجربه ايران در اين زمينه به سال 1327 باز مي گردد. از اين سال به بعد بود که محمد رضا پهلوي برنامه هايي را در زمينه توسعه کشور اتخاذ و اجرا نمود. به اين ترتيب وي در دوره سلطنت خود (57-1320) توانست 5 برنامه عمراني و اقتصادي را به مرحله اجرا درآورد. مقاله پيش رو با شناسايي مفهوم توسعه و برنامه ريزي در راستاي توسعه اقتصادي بر آن است که برنامه پنجم عمراني و اقتصادي (56-1352) با توجه به استراتژي اتخاذ شده در آن براي توسعه اقتصادي (استراتژي توسعه صنعتي از سياست درهاي باز) تناسبي با شرايط سياسي- اقتصادي جامعه ايران نداشت. نبود برنامه اقتصادي درست براي درآمدهاي نفتي رو به افزايش در دهه 50، در کنار بي توجهي به توسعه کشاورزي و ايجاد سرمايه داري وابسته، باعث مهاجرت به شهرها، نارضايتي عمومي و پيامدهاي ديگري گرديد؛ اين خود به يکي از عواملي زمينه ساز بحران و انهدام اين رژيم در سال 57 تبديل شدند.