بررسي آزمايشگاهي تاثير زاويه سرريزهاي مستغرق بر الگوي رسوب و فرسايش در پيچان رود

همتي محمد; قمشي مهدي; كاشفي پور سيدمحمود

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

تحقيقات منابع آب ايران : زمستان 1391 , دوره 8 , شماره 3 (مسلسل 25) ; از صفحه 66 تا صفحه 76 .

عنوان مقاله:

بررسي آزمايشگاهي تاثير زاويه سرريزهاي مستغرق بر الگوي رسوب و فرسايش در پيچان رود

نویسندگان:

همتي محمد*, قمشي مهدي, كاشفي پور سيدمحمود

آدرس:

* دانشگاه شهيد چمران، اهواز، ايران

چکیده:

فرسايش ساحل يكي از موضوعات مهم مديريتي بخصوص در رودخانه هاي مئاندري مي باشد. اخيرا سرريزهاي مستغرق به يكي از سازه هاي پرطرفدار در كنترل فرسايش در قوسها تبديل شده اند. سرريزهاي مستغرق، سازه هاي سنگي شكل هستند كه در قسمت قوس خارجي رودخانه احداث مي گردند تا جهت جريان را از قسمت بيروني قوس به مركز كانال تغيير داده و مانع فرسايش آن گردد. در اين تحقيق سعي گرديده است تا تاثير زاويه سرريزهاي مستغرق بر الگوي فرسايش و رسوب بررسي گردد. پارامترها و متغيرهاي مورد استفاده جهت انجام آزمايشات شامل: سه دبي 120، 180 و 230 ليتر در ثانيه، زاويه هاي 60^o، 75^o و 90^o مي باشند. ساير پارامترها از جمله طول، ارتفاع و فاصله سازه ها ثابت بودند و از يك نوع رسوب با d₅₀ برابر با 1.6 ميلي متر به صورت بستر زنده (با تزريق پيوسته رسوب) استفاده گرديد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه سطح تپه رسوبي موجود در قوس داخلي در اثر احداث سرريزها بين 13 الي 48 درصد كاهش يافت. كمترين و بيشترين اين مقادير بترتيب مربوط به زاويه هاي 90^o و 60^o مي باشند. نسبت ماكزيمم عمق آبشستگي به ارتفاع سرريز در سمت ديواره قوس خارجي براي زاويه هاي 60^o و 75^o قابل ملاحظه نبوده؛ اما مقادير نسبت مذكور در زاويه 90^o بسيار مشهود بود طوري كه بيشترين مقدار آن در اين زاويه برابر با 4.6 مي باشد. الگوهاي فرسايش و رسوبگذاري نشان داد تاثير زاويه هاي 60^o و 75^o در رسوبگذاري بين سرريزها و در نتيجه آن حفاظت از قوس خارجي بهتر از 90^o بوده و استفاده از زاويه 90^o براي احداث سرريزهاي مستغرق در چنين قوسهايي توصيه نمي گردد.