چکيده فارسي:
خداوند در سوره مبارکه واقعه پس از اينکه انسان ها را به سه دسته «اصحاب الميمنه»، «اصحاب المشئمه» و «سابقون» تقسيم مي کند، مي فرمايد گروه زيادي از سابقون از اولين بوده و اندکي از آن ها را آخرين تشکيل مي دهند. تفاسير به بيان مصداقي اين مفاهيم و تبيين اولين و آخرين با معيار زماني پرداخته اند که لازمه اين اقوال تقليل سابقون در گذر زمان بوده است.
در آموزه هاي قرآني و روايي، اولين، کساني هستند که در پرتو ايمان به خدا و توحيد، استعداد و ظرفيت هاي خود را شکوفا کرده و به فعليت مي رسانند، لذا اکثريت سابقون و اصحاب الميمنه را تشکيل مي دهند، اما آخرين که اقليت سابقون را تشکيل مي دهند، با اينکه روحيه و ظرفيتي مانند اولين ندارند، لکن دسترسي به مقام سابقون براي آن ها غير ممکن نيست و مي توانند در راستاي عبوديت خداوند به اين مقام نائل گردند. در اين پژوهش، بيان مصداقي اين اصطلاحات در آموزه هاي قرآني و روايي جهت شناسايي روحيه سابقون مورد بررسي قرار گرفته است.
چکيده عربي:
إن الله تبارک و تعالي في سوره الواقعه المباركه بعد ما يقسم الإنسان إلي أصناف ثلاثه هي: «أصحاب الميمنه و أصحاب المشئمه والسابقون» يقول سبحانه طائفه وفئه كثيره من الناس تدخل في الأولين و عدد قليل وضئيل منهم يدخل في الآخرين. إن التفاسير المعروضه لهذه الآيات تطرقت إلي البيان النموذجي لتلک المفاهيم و تبيين الأولين والآخرين مع الضابط الزمني و لازم هذه الأقوال تقليل عدد السابقين في مسيره الزمن.