بررسي مسير تجاري شرق به غرب، بر اساس قصه مهر و ماه

پس از رونق نگارش کتاب هاي جغرافيايي در سده هاي نخستين اسلامي، شاهد يک دوره رکود شگفت انگيز در اين زمينه، در عصر صفويان هستيم. هر چند اين رکود، از يک قرن قبل از صفويه آغاز مي شود و تا يک قرن بعد از آنان هم ادامه مي يابد؛ اما اين شگفتي از آن رو بيشتر مي شود که در همان دوران، اکتشافات جغرافيايي اروپاييان در جريان بود و دانش جغرافيا، تحولات مهمي را از سر مي گذراند. در فقدان منابعي که بتوان دانش جغرافيايي ايرانيان آن دوره را بر اساس آنها ارزيابي کرد، يک افسانه قديمي موسوم به «مهر و ماه»، که در اوايل عصر صفوي بازسازي شده، به گونه اي قابل توجه دربر دارنده درکي مشخص و منظم از جغرافياي عالم است. اين افسانه، هر چند جنبه هاي عاشقانه، عارفانه، رمزي و عياري دارد؛ اما از خلال آن، ترتيبي مشخص از جغرافياي شرق تا غرب دنياي قديم را مي توان مشاهده کرد؛ در حالي که هنوز خبري از کشف يک قاره جديد در آن ديده نمي شود.