توزيع آماري و مکاني برخي عناصر سنگين در کلاس هاي اندازه اي ذرات خاک سطحي جنوب شهر اصفهان

محمودي شهناز; محمدي جهانگرد; نادري مهدي

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

پژوهش هاي حفاظت آب و خاك (علوم كشاورزي و منابع طبيعي) : 1392 , دوره 20 , شماره 2 ; از صفحه 1 تا صفحه 22 .

عنوان مقاله:

توزيع آماري و مکاني برخي عناصر سنگين در کلاس هاي اندازه اي ذرات خاک سطحي جنوب شهر اصفهان

نویسندگان:

محمودي شهناز, محمدي جهانگرد*, نادري مهدي

آدرس:

* گروه خاک شناسي، دانشگاه شهرکرد

چکیده:

به طور معمول براي ارزيابي آلودگي خاک توسط فلزات سنگين از غلظت کل اين عناصر در نمونه هاي توده اي خاک استفاده مي شود. اما شواهد بيانگر فزوني تجمع و انباشت فلزات سنگين در خاک ها با کاهش اندازه ذرات مي باشد. اين پژوهش با هدف مطالعه چگونگي توزيع غلظت هاي فلزات سنگين (روي، سرب و کادميوم) در کلاس هاي مختلف اندازه اي ذرات خاک و بررسي تغييرات مکاني اين فلزات در اراضي مجاور شهرک سپاهان شهر واقع در 25 کيلومتري جنوب کلان شهر اصفهان انجام گرفته است. به اين منظور 100 نمونه مرکب خاک سطحي به صورت تصادفي از منطقه جمع آوري و پس از هوا خشک کردن نمونه هاي توده خاک، کلاس هاي اندازه اي ذرات خاک، شامل 500-250، 250-125، 125-75، 75-50 و 50> ميکرون تعيين شدند. نتايج نشان داد که با کاهش اندازه ذرات خاک، غلظت تمامي فلزات سنگين افزايش پيدا مي کند. ميانگين غلظت روي از 224 ميلي گرم بر کيلوگرم براي کلاس 500-250 ميکرون به 401 ميلي گرم بر کيلوگرم براي کلاس کوچک تر از 50 ميکرون افزايش پيدا نموده است. اين افزايش براي سرب و کادميوم، به ترتيب عبارت از 87 و 3.1 ميلي گرم بر کيلوگرم براي کلاس 500-250 ميکرون به 136 و 3.3 ميلي گرم بر کيلوگرم براي کلاس کوچک تر از 50 ميکرون بوده است. نقشه هاي به دست آمده از تخمين گر کريجينگ، نشان دهنده الگوي تغييرپذيري مشابه براي همه عناصر در تمامي کلاس هاي اندازه اي خاک بوده، به گونه اي که غلظت فلزات سنگين با افزايش فاصله از معادن واقع در مجاور شهرک کاهش پيدا مي کند. نتايج اين پژوهش مي تواند فراهم آورنده اطلاعات مهم و سودمندي به منظور ارزيابي ريسک آلودگي خاک هاي حومه کلان شهر اصفهان باشد که تحت شهرک سازي شديد قرار دارد.