نگارکند اليمايي خنگ اژدر 2 و مقايسه آن با ديگر نگارکندهاي اليمايي

هژبري نوبري عليرضا; مرادي نوراله; خادمي ندوشن فرهنگ; موسوي كوهپر سيدمهدي

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

باغ نظر : تابستان 1392 , دوره 10 , شماره 25 ; از صفحه 59 تا صفحه 68 .

عنوان مقاله:

نگارکند اليمايي خنگ اژدر 2 و مقايسه آن با ديگر نگارکندهاي اليمايي

نویسندگان:

هژبري نوبري عليرضا, مرادي نوراله*, خادمي ندوشن فرهنگ, موسوي كوهپر سيدمهدي

آدرس:

* دانشگاه تربیت مدرس

چکیده:

نگارکند يکي از داده هاي مهم و پراهميت در علم باستان شناسي که بخش مهمي از سنت، تاريخ، فرهنگ، تمدن و هنر پيشينيان را بازنمايي مي کند و بيانگر مفاهيم و انديشه ها، آيين ها و مناسک، شرح پيروزي ها و دستاوردها، تکنيک هاي حجاري، بازگوکننده ظرايف هنري و تبلور اوضاع سياسي، مذهبي، اجتماعي و همچنين روشي براي اقناع حس ماندگاري فرمانروايان است.
نگارکند يکي از فراگيرترين شيوه هاي رايج در سراسر خاور نزديک باستان بود. رواج اين سنت در دوره اشکاني سبب شد تا نگارکندهاي بسياري در قلمرو اين امپراطوري خلق شود که بخش عمده آنها در جغرافياي حکومت خودمختار اليمايي 3-162 ق.م - 224 م واقع شده است. محدوده اصلي شاهک نشين مستقل اليمايي، کوهستان هاي بختياري و بخش مرکزي رشته کوه هاي زاگرس بوده است. نگارکندها، گسترده ترين و شاخص ترين آثار هنري اين عصر محسوب مي شوند که ويژگي هايي نظير تمام رخ نمايي، روحانيت، خطي بودن، صلابت و رئاليسم تطبيقي را براي آنها برشمرده اند.
يکي از استقرارگاه هاي مهم اليماييان، دشت ايذه در استان خوزستان است که نگارکندهاي متعددي از آن دوره را در خود جاي داده است. نگارکند خنگ اژدر 2 در 13 کيلومتري شهر ايذه، مجاورت نگارکند خنگ اژدر 1 و نزديکي نگارکندهاي يارعلي وند و کمالوند قرار دارد که ويژگي هاي مترتب بر هنر اليمايي را داراست؛ اين نگارکند در زمره نگاره هاي مذهبي است و صحنه اي آييني را به نمايش گذاشته است. فرسايش زياد و نداشتن کتيبه، گاهنگاري و شناسايي هويت نگارکند را دشوار کرده است. از اين رو براي پي بردن به مضامين و گاهنگاري نگارکند با روش مفهوم شناسي تصويري به مقايسه آن با نگارکندهاي ايلامي، پارتي و اليمايي پرداخته شد و با استخراج ويژگي هاي مشترک سبکي، موضوعي و هنري، مضامين نهفته در نگارکند و تکنيک هاي اجرا و مشخصات سبکي آن به عنوان هنري بومي مورد تحليل قرار گرفت. در نهايت بر اساس درون مايه آييني نگارکند و مقايسه با نگارکندهاي کتيبه دار همسان در دوره اليمايي گاهنگاري شده است.

کلید واژه:

اليماييان(Q2)ايذه(Q2)نگارکند(Q2)خنگ اژدر(Q2)