مقدمه: کاربرد آبگيري اسمزي به عنوان پيش تيمار در فرآيند خشک کردن، در کنار اثرات مثبت آن بر روي فرآيند و هم چنين ويژگي هاي کيفي فرآورده توليد، بعلت کندي سرعت تبادل جرم و زمان بري آن، با محدوديت روبرو مي باشد. يکي از عواملي که مي تواند به کاهش اين محدوديت کمک نمايد، انجام فرآيند در شرايط فشار کاهش يافته ناپيوسته مي باشد. اعمال کاهش فشار در ابتداي آبگيري اسمزي، باعث انبساط منافذ محصول و نفوذ بيشتر محلول اسمزي به درون محصول گرديده، که به دليل افزايش سطح تماس محلول اسمزي و محصول، سرعت تبادل جرم افزايش مي يابد.
مواد و روش ها: در اين تحقيق، آبگيري اسمزي تحت فشار کاهش يافته ناپيوسته در ترکيب با خشک کردن با هواي داغ برش هاي پرتقال بررسي گرديد. اثرات متغيرهاي غلظت محلول اسمزي (60-40 درصد وزني/ وزني)، دماي محلول (50-30 درجه سلسيوس)، زمان تماس محصول با محلول اسمزي (300-120 دقيقه)، کاهش فشار در ابتداي فرآيند (300-100 ميلي بار به مدت 15 دقيقه) و دماي خشک کردن (70-40 درجه سلسيوس)، بر روي ميزان تغييرات رنگ و نسبت خروج آب به نفوذ مواد حل شده، با روش رويه پاسخ مورد بررسي قرار گرفت. بهينه سازي فرآيند با هدف بيشينه کردن نسبت خروج آب به نفوذ مواد حل شده و کمينه کردن ميزان تغييرات رنگ انجام گرفت.
يافته ها: متغيرهاي دماي محلول اسمزي و دماي خشک کردن تاثير معني داري (در سطح p£0.01) را بر ميزان تغييرات رنگ و نسبت خروج آب به نفوذ مواد حل شده را بر جاي مي گذارند، به گونه اي که با افزايش دما در هر دو مرحله آب گيري اسمزي و خشک کردن تکميلي، ميزان تغييرات رنگ در فرآورده نهايي و نسبت خروج آب به نفوذ مواد حل شده افزايش مي يابد.
نتيجه گيري: شرايط بهينه به دست آمده شامل دماي محلول اسمزي (35 درجه سلسيوس)، غلظت محلول (60 درصد، وزني/ وزني)، زمان تماس محصول با محلول اسمزي (180 دقيقه)، دماي خشک کردن (41.5 درجه سلسيوس) و فشار (240 ميلي بار) مي باشد.