حفاظت محيط زيست و مديريت منابع خاک روستايي در ايران

در گذشته کشور ما با داشتن زمين هاي حاصلخيز فراوان و بهره گيري مناسب از مديريت بهينه منابع خاک، همزيستي همگام با محيط زيست را تجربه کرده و ساليان زيادي آن را به عنوان موتور محرکه اقتصاد کشور محافظت نموده است. اما اکنون ايران جزو کشورهايي است که فرسايش خاک به شدت در آن روي مي دهد. با توجه به اين که مناطق روستايي، بخش عمده اي از منابع طبيعي خاک کشور را در بر مي گيرند، برنامه ريزي جهت رفع مسائل و به کارگيري شيوه هاي کارآمد، جهت بهره برداري و مديريت بهينه آن مي تواند راهگشاي بسياري از مشکلات زيست محيطي و اقتصادي - اجتماعي در زمينه توسعه روستاها باشد. روش مطالعه در اين مقاله کتابخانه اي - اسنادي بوده و به منظور شناخت وضعيت مديريت منابع خاک ايران از شيوه توصيفي - تحليلي بهره گرفته است تا راهکارهاي مناسب را بر اين اساس ارايه نمايد. نتايج نشان مي دهد، ايران از جمله کشورهايي است که ميزان تخريب منابع خاک و ساير منابع طبيعي آن، در مقايسه با ساير کشورهاي جهان و حتي منطقه، در حد بسيار بالايي قرار دارد. اين وضعيت در نتيجه عوامل طبيعي نامساعد نظير، شيب تند اراضي، بارش هاي نامنظم و رگباري و عوامل انساني همچون: نظام بهره برداري نامناسب، حاکميت شيوه هاي غيراصولي و غيرعلمي در کشاورزي، روش هاي آبياري سنتي و مديريت ضعيف منابع خاک ايجاد شده است. در نهايت فرسايش مداوم و گسترده خاک، مشکلاتي نظير کاهش شديد مواد آلي و عمق خاک، شوري و قليايي شدن و در نهايت زمينه گسترش بيابان زايي در کشور را فراهم ساخته است.