حدود و ثغور تربيت اخلاقي، تربيت معنوي و تربيت ديني

هدف از اين پژوهش بيان حدود و ثغور بين سه مفهوم تربيت اخلاقي، معنوي و ديني است. روش پژوهش توصيفي-تحليلي است و براي واکاوي حد و مرز بين اين سه مفهوم در ابتدا به بررسي مفاهيم اخلاق، معنويت و دين پرداخته مي شود. سپس رابطه بين اين سه مفهوم مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد. در اين پژوهش دو پرسش اساسي مطرح است؛ يکي اين که حدود و ثغور سه مفهوم تربيت اخلاقي، معنوي و ديني کجاست و آيا تربيت معنوي زير مجموعه تربيت ديني است يا تربيت ديني زير مجموعه تربيت معنوي است، جايگاه تربيت اخلاقي کجاست؟ و پرسش دوم اين که اگر تربيت معنوي زير مجموعه تربيت ديني باشد، اين چالش ايجاد مي شود که چرا برخي افراد غير ديني کارهايي خارق العاده انجام مي دهند که نشان دهنده نيروي فرا طبيعي است؟ مهم ترين يافته هاي اين پژوهش حاکي از اين است که با اين که بين اين سه مفهوم رابطه اي تنگاتنگ وجود دارد، اما مي توان گفت که غايت تربيت اخلاقي، تربيت معنوي است و غايت تربيت معنوي، تربيت ديني است. از سوي ديگر، دو نوع معنويت وجود دارد: 1- معنويت غير ديني که تا حدي مي تواند به قدرت هاي روح از راه کنترل، تهذيب نفس و کم کردن نقش محسوسات که پايين ترين مرحله تربيت است (حداکثر به عالم ملکوت)، دسترسي يابد و 2- معنويت ديني و بويژه معنويت در ديدگاه اسلام است که اگر فرد طبق راهكارهاي آن عمل کند، مي تواند به کمال و فعليت قدرت هاي روح و عوالم ديگر مانند عالم جبروت و عالم اسما الهي برسد.