سابقه و هدف: بررسي راديوگرافيك يك از مراحل مهم و اساسي در تشخيص و طرح درمان پروتز كامل مي‌باشد. هدف از اين تحقيق تعيين ميزان شيوع يافته‌هاي غيرطبيعي در ارتوپانتوگرافي بيماران بدون دندان مراجعه كننده به دانشكده دندانپزشكي كرمان از مهر ماه سال 77 تا پايان سال 79 مي‌باشد.
مواد و روشها: اين تحقيق يك بررسي توصيفي بوده و روش نمونه‌گيري سرشماري مي‌باشد كه بر روي راديوگرافي پانوراميك تهيه شده از كليه بيماراني كه جهت درمان پروتز كامل از مهرماه 1387 تا پايان سال 1379 به دانشكده دندانپزشكي كرمان مراجعه كرده بودند انجام گرفت. اين بيماران 210 نفر شامل 123 مرد و 80 زن بودند.
يافته‌ها: از كل 210 بيمار 7/85% داراي يافته‌هاي غيرطبيعي در راديوگرافي خود بودند. بيشترين درصد يافته موجود، ريشه‌هاي باقيمانده بود كه در 60% بيماران مشاهده شد فك بالا (2/60%) از نظر فكين شايعترين محل ريشه‌هاي باقيمانده بود. از لحاظ ناحيه نيز 83.85% ريشه‌هاي باقيمانده در ناحيه خلف مشاهده شدند. يافته‌هاي راديواپاك در 7/35% افرد مشاهده شدند كه از نظر محل ابتلا فك پايين (9/85%) بيشترين محل مورد ابتلا و ناحيه خلف (8/86%) نيز نسبت به ناحيه قدام بيشتر داراي يافته راديواپاك بود. از لحاظ يافته‌هاي راديولوسنت در 4/31% كل بيماران حداقل يك يافته راديولوسنت مشاهده شد كه فك پايين در 75/63% بيماران داراي يافته راديولوسنت بود و 90% آنها در ناحيه خلف مشاهده شدند. يافته ديگر، دندانهاي رويش نيافته يا نهفته بودند كه در 8/3% افراد مشاهده شدند. اين دندانهاي نهفته در فك بالا 6/66% بود و در ناحيه قدام (5/55%) بيشتر از ناحيه خلف (5/44%) مشاهده شدند.
نتيجه‌گيري: در مقايسه با تحقيقات مشابه انجام شده در خارج از كشور، نتايج اين تحقيق نشان داد كه ريشه‌هاي باقيمانده، يافته‌هاي راديواپاك و راديولوسنت بيشتر از مطالعات قبلي و درصد دندانهاي نهفته مشابه آن تحقيقات بود.