سابقه و هدف: دانش كافي از آناتومي داخلي ريشه‌ها كه در انجام درمان ريشه موثر مي‌باشد يكي از دلايل موفقيت درمان ريشه بوده و در پيش‌آگهي طولاني مدت درمان موثر است. در اين راستا آناتومي داخلي دندانها به روشهاي مختلف بررسي شده است. هدف از اين مطالعه تعيين درصد انواع كانالهاي ريشه در دندانهاي مولر فك پايين با روش نفوذ رنگ و شفاف‌سازي مي‌باشد.
مواد و روشها: در اين مطالعه توصيفي - آزمايشگاهي يك صد دندان مولر فك پايين (پنجاه دندان مولر اول و پنجاه دندان مولر دوم) براي تعيين تعداد كانالهاي ريشه و انواع آن و وجود كانال طرفي و فرعي مورد مطالعه قرار گرفتند. مطالعه سيستم‌هاي كانالهاي ريشه براساس طبقه‌بندي Vertucci و به روش نفوذ رنگ و شفاف‌سازي به طريق آزمايشگاهي و با مختصري تغيير نسبت به مقالات قبلي انجام شد.
يافته‌ها: شيوع انواع كانال در ريشه مزيال مولر اول فك پايين شامل 28% نوع دو، 70% نوع چهار، 2% نوع شش، 14% كانال فرعي و 10% كانال طرفي، در ريشه ديستال 58% نوع يك، 22% نوع دو، 18% نوع چهار، 2% نوع پنج، 14% كانال فرعي، 8% كانال طرفي و 22% كانال طرفي در محل انشعاب ريشه‌ها بود. شيوع انواع كانال در ريشه مزيال مولر دوم شامل 6% نوع يك، 26% نوع دو، 62% نوع چهار، 4% نوع پنج، 2% نوع شش، 10% كانال فرعي، 8% كانال طرفي، در ريشه ديستال 88% نوع يك، 6% نوع دو، 6% نوع چهار، 10% كانال فرعي، 4% كانال طرفي و 28% كانال طرفي در محل انشعاب ريشه‌ها بود.
نتيجهگيري: با توجه به يافته‌هاي مطالعه مي‌توان نتيجهگيري كرد كه درصد كانال نوع يك در ريشه ديستال به خصوص مولر دوم از ساير انواع كانالها بيشتر است. شيوع كانال فرعي در محل انشعاب ريشه‌ها نسبتا بالاست. وجود انواع مختلف كانال در ريشه مزيال بخصوص مولر دوم بيانگر اين مهم است كه در هنگام تهيه حفره دسترسي بايستي به دنبال كانال اضافي بود در غير اين صورت احتمال شكست درمان وجود دارد.