نگاهي به معرفت شناسي سازماني: سيرتحول، مكاتب و كاربردهاي مديريتي

معرفت شناسي يكي از شاخه هاي فلسفه است كه با درك ريشه ها، زمينه ها، ماهيت و بويژه اعتبار دانش در ارتباط و درصد فراهم كردن دانش لازم براي ارزيابي دانش است.
در معرفت شناسي سازماني، ماهيت و منشأ دانش سازماني و دانش مربوط به منشا ساختارها، شيوه ها و اعتبار دانش و معرفت سازماني مورد بررسي قرار مي گيرد. براي بررسي پديده ها با ديد معرفت شناسانه بايد پنج محور مربوط به موضوع شناخت، ابزار شناخت، منبع شناخت، روش شناخت و اعتبار شناخت، از دو زاويه عيني و ذهني مورد بررسي قرار گيرد.
اين موضوع كه ماهيت و وجود جهان، سازمان و پديده ها از عينيت برخوردار است يا ذهني است، باعث شكل گيري دو مكتب معرفت شناسي عينيت گرا و ذهنيت گرا شده است. به تبع اين دو مكتب، دو ديدگاه اصلي در معرفت شناسي سازماني شكل گرفته است كه شامل معرفت شناسي سازماني شناخت گرا و ارتباط گراست.
در معرفت شناسي شناخت گرا پديده ها داراي وجود ذهني هستند در حالي كه در معرفت شناسي رابطه گرا پديده ها وجود عيني دارند و رابطه بين آنها به مدد قواعد يادگيري مورد كشف و بررسي قرار مي گيرد. كاربرد معرفت شناسي شناخت گرا در نظريه هاي سازمان و مديريت باعث شده است تا به سازمانها به عنوان ابزار برنامه ريزي راهبردي و ابزار پيش بيني و به عنوان حل كننده مسايل نگريسته شود.
معرفت شناسي رابطه گرا باعث خلق مفاهيمي نظير سيستمهاي در حال تكامل، رويكردهاي شبكه اي، موجوديتهاي اجتماعي و خودسازماندهي و... در نظريه هاي سازمان و مديريت شده است.