وضعيت موجود اولويت گذاري ارايه خدمات سلامت در ايران

به منظور نظام مند کردن اولويت گذاري در زمينه ارايه خدمات سلامت، داشتن تصويري روشن از وضع موجود يعني آگاهي از نحوه اتخاذ تصميمات مرتبط با اولويت گذاري ضرورت دارد و اين کار پيش زمينه هر گونه اقدامي در زمينه عقلاني کردن اولويت گذاري است.
اين پژوهش، با هدف بررسي نحوه اولويت گذاري در سطوح مختلف نظام سلامت ايران انجام شد. در اين مطالعه کيفي پس از مصاحبه با 19 نفر از صاحب نظران، راهنماي نيمه ساختاري مصاحبه ها بر اساس بررسي متون و 4 مصاحبه عميق طراحي شد.
براي تحليل داده هاي کيفي از روش تحليل چارچوبي استفاده شد. 8 مفهوم اصلي و 22 مفهوم فرعي مرتبط با اولويت گذاري به اين ترتيب، شناسايي گرديد: اولويت سلامت در سطح کلان، اولويت گذاري بين دانشگاه هاي علوم پزشکي مختلف، اولويت گذاري بين بخش هاي مختلف، زير مجموعه دانشگاه هاي علوم پزشکي، ملاک اولويت گذاري، اندازه گيري هزينه ها و اثربخشي مداخلات، جابجايي منابع، مشارکت مردم و قاعده تصميم گيري در زمينه تخصيص منابع. سرانه هاي تعيين شده، غيرواقعي و مبتني بر گذشته بوده و عوامل سياسي، چانه زني بر تخصيص منابع به دانشگاه ها و بين دانشگاه ها تاثير داشت. اختصاص منابع عمدتا بر مبناي ساختارها بوده و وضع سلامت، عامل چندان تاثيرگذاري در اين زمينه نبود. همچنين اقداماتي در راستاي اندازه گيري و پيامدهاي مداخلات انجام شده است، اما به دليل ماهيت چند عاملي مداخلات، اندازه گيري دقيق اثرات با دشواري مواجه است. ضمن اين که جابجايي منابع بين اجزاي يک برنامه امکان پذير بود، اما اين امکان بين برنامه هاي مختلف امکان پذير نيست. بايد خاطر نشان کرد مردم به صورت مطلوب در تعيين اولويت ها مشارکت ندارند و تصميم گيري در زمينه تخصيص منابع بر اساس نياز و قضاوت است. اين مطالعه نشان داد که اقدامات پراکنده اي در زمينه اولويت گذاري انجام شده است، اما اين اقدامات در يک چارچوب نظام مند و جامع نبوده است. اولويت گذاري با استفاده از رويکردي مشخص و با مشارکت تمامي ذي نفعان مي تواند منجر به استفاده بهينه از منابع محدود نظام سلامت گردد.