تصحيح و تحليل يک تصحيف در سه بيت از مخزن الاسرار و اقبالنامه نظامي

به عقيده بسياري از محققان، شعر کمتر شاعري به اندازه نظامي و خاقاني دچار تحريف و تصحيف شده است و علت آن نيز توجه بيش از اندازه عموم مردم به شعر آنها - بيشتر در مورد نظامي- و ديگر، دشواري شعر آنهاست که گاهي، کاتبان نسخ هنگامي که با واژه ها و ترکيب هاي غريب و پيچيده آنها مواجه شده اند، جاي اين ترکيب ها و واژه هاي نامأنوس را با واژه ها و ترکيب هايي که به نظر آنها رسيده و با آن آشنايي داشته اند و معني و مفهوم آن را نيز مي فهميده اند، عوض کرده-اند؛ به همين سبب است که در برخي موارد، شارحان و حتي فرهنگ نويسان با برخي ترکيبات در شعر قدما مواجه مي شوند که از گزارش معني و مفهوم آن ترکيب ها، فرو مي مانند.
آنچه در اين مقاله از نظر خوانندگان مي گذرد، تصحيح تصحيفي مشابه در سه بيت مختلف از خمسه نظامي است که اين تصحيف ها، تا حدودي در شعر نظامي و حتي ديوان خاقاني فراگير است. همچنين به شرح چند بيت از خمسه نظامي که بنوعي با ترنج و نارنج مرتبط است، پرداخته شده است.