ميرزا عبدالغفار نجم الدوله، از فرهيختگان و رجال دوره ناصرالدين شاه قاجار است. وي علاوه بر آنكه از تحصيلكردگان و، سپس، معلمان دارالفنون بود بر علوم قديم، به ويژه رياضيات، تسلط كافي داشت. در اين مقاله علاوه بر زندگي نامه ميرزا عبدالغفار نجم الدوله، به عنوان شخصيتي فرهنگي، به آثار او كه از زمره اولين آثار تاليف شده در زمينه جغرافياست ـ و نيز تصحيحات ادبي مي پردازيم.
علاوه بر اين، مولف به سفر نجم الدوله به اهواز جهت بستن سد بر روي رودخانه كارون و اهميت اين اقدام و تاثيرِ آن بر تاريخ و جغرافياي آن منطقه مي پردازد. ذكر اسناد تاريخي دست اول همچون «فرمان ناصرالدين شاه به نجم الدوله» و نيز انعكاس سفر او در ميان اقران از نكات مهم مطرح شده در اين مقاله است.