بررسي شيوع سوء مصرف مواد اعتيادآور بين دانشجويان پسر شهر رشت

مقدمه و هدف: سوء مصرف مواد مخدر و اعتياد در حال حاضر به عنوان يکي از چالشهاي مهم اجتماعي بهداشتي و سياسي در سراسر جهان ميباشد کشور ايران بدليل موقعيت جغرافيايي و جوان بودن جمعيت مشکلات عمده اي در اين زمينه دارد. سن ابتلا به اعتياد در تمامي کشورها از جمله ايران به نحو قابل توجهي کاهش يافته است لذا هدف اصلي از اين پژوهش بررسي شيوع سوء مصرف مواد اعتياد آور بين دانشجويان پسر شهر رشت ميباشد تابر اساس نتايج آن بتوان توصيه ها و پيشنهادهايي در جهت مبارزه با سوء مصرف مواد مخدر و پيشگيري از اين عادت مضر و خطرناک در جوانان ارايه نمود.
روش کار: اين تحقيق يک بررسي توصيفي مقطعي است که روي 800 نفر از دانشجويان پسر دانشگاههاي مختلف دولتي، آ‍زاد، پيام نور و جامع علمي کاربردي شهر رشت انجام گرفت. دانشجويان بطريق نمونه گيري تصادفي براي پژوهش انتخاب شدند. حجم نمونه با دقت %5 و ضريب اطمينان %95 800 نفر تعيين گرديد جمع آوري اطلاعات توسط پرسشنامه توام با مصاحبه انجام گرفت. براي تجزيه و تحليل از نرم افزار SPSS استفاده گرديد و در برخي موارد از آزمون آماري کاي دو براي تجزيه و تحليل روابط بين متغيرها استفاده شد.
يافته ها: ميانگين سني دانشجويان مورد بررسي 21.65 سال بود %46.75 افراد مورد مطالعه تجربه استفاده حداقل يکي از مواد اعتيادآور و سيگار را داشته اند فراواني نسبي سوء مصرف هر يک از مواد بترتيب شامل: سيگار (%24.13) الکل (%10.50) مواد نشاط آور (%7.25) ترياک (%4.87) بوده است. سابقه مصرف سيگار در متاهلين (%17.90) و در مجردين (%27.07) مي باشد. شيوع سوء مصرف مواد اعتيادآور بدون احتساب سيگار در متاهلين %16.34 و در مجردين %25.60 است. سابقه مصرف سيگار در دانشجويان بومي که با خانواده خود در منزل شخصي زندگي مي کنند، %16.29 و دانشجويان ساکن خوابگاهها %26.56 و در دانشجوياني که بدون خانواده در منازل استيجاري بسر مي برند %29.28 مي باشد. همچنين شيوع سوء مصرف مواد اعتيادآور بدون احتساب سيگار در دانشجويان ساکن منازل شخصي %10، ساکن خوابگاهها (%24.6) و ساکن منازل استيجاري %29.28 بوده است. بيشترين درصد افراد مورد بررسي (%27.54) انگيزه گرايش به مصرف مواد اعتيادآور از تقليد از دوستان و همرنگ جماعت شدن ذکر نموده اند. %18.98 افراد جهت تفريح و سرگرمي و %30 جهت ارضا حس کنجکاوي و %30.23 جهت تحمل مشکلات زندگي، %20.28 جهت کسب لذت از مواد اعتيادآور استفاده نموده اند. دانشجويان مورد مطالعه عوامل زير را به ترتيب بيشترين تاثير را در سوق دادن آنان بسمت استفاده از مواد مخدر ذکر نموده اند اعتياد دوستان و فاميل %29.14 عدم تامين نيازهاي عاطفي %23.26 بيکاري و عدم امکانات تفريحي مناسب 19.79% مشکلات خانوادگي %14.97 عدم موفقيت تحصيلي %12.84.
بحث و نتيجه گيري: شيوع مصرف سيگار و ساير مواد اعتيادآور در دانشجويان مجرد بيشتر از دانشجويان متاهل و در دانشجويان ساکن منازل استيجاري و خوابگاهها بيشتر از دانشجويان بومي ساکن در منازل شخصي همراه خانواده بوده است. همچنين بيشترين درصد دانشجويان مورد مطالعه انگيزه گرايش به سيگار و ساير مواد مخدر را تقليد از دوستان، همرنگ جماعت شدن ذکر کرده اند. بنابر نتايج اين تحقيق پيشنهاد مي گردد که والدين و مسوولين دانشگاهها نظارت بيشتري در زمينه حل مشکلات رواني عاطفي و اجتماعي جوانان داشته باشند همچنين با برنامه ريزي هاي مناسب جهت ايجاد مراکز تفريحي و تشکيل کلاسهاي ورزشي و هنري در رشته هاي مختلف براي پرکردن اوقات فراغت دانشجويان و برگزاري سمينارها و کنفرانسها به منظور ارتقا سطح آگاهي دانشجويان، از مضررات جسمي رواني و اجتماعي سيگار و مواد مخدر گامهاي موثري در جهت پيشگيري از تشکيل اين عادت خطرناک بردارند.