نگرشي به وضعيت مالارياي کشور در آستانه آغاز برنامه حذف مالاريا

در حال حاضر مالاريا از مهمترين مشکلات بهداشتي بسياري از کشورهاي جهان بشمار مي رود. بر اساس آخرين تخمين هاي سازمان جهاني بهداشت سالانه 500-300 ميليون نفر به مالاريا مبتلا شده و 2 تا 3 ميليون نفر که عمدتا کودکان و زنان باردار هستند جان خود را در اثر ابتلا به آن از دست مي دهند. در سال 1383 تعداد 13 هزار مورد مبتلا به مالاريا در کشور گزارش گرديد و انتقال بيماري صرفا در نواحي محدودي که عمدتا در جنوب شرق کشور واقع شده است صورت مي گيرد. خوشبختانه درصد مبتلايان به فالسيپارم در کشور دهه اخير روند نزولي داشته و از حدود 50 درصد در سال 1369 به 9 درصد در سال 1383 کاهش يافته است.
بررسي تاريخچه اقدامات کنترلي نشان مي دهد که عمليات ريشه کني مالاريا در سال 1328 شروع گرديد در دوره اي که سالانه 4 تا 5 ميليون نفر از جمعيت 15 ميليون نفري کشور به مالاريا مبتلا شده و نيمي از اطفال پيش از سن 15 سالگي بدنبال ابتلا به بيماري تلف مي شدند. علي رغم موفقيت هاي چشمگير برنامه مزبور در سال 1364 بدليل بروز مشکلات تکنيکي و اجرايي هدف برنامه به کنترل تغيير يافت و در سال 1367 برنامه کنترل مالاريا در نظام ارايه خدمات بهداشتي درماني ادغام گرديد.
محورهاي اصلي عمليات کنترل مالاريا شامل کشف زودرس و درمان سريع بيماران، کنترل تلفيقي ناقلين، مشارکت جامعه و تشخيص و کنترل بموقع همه گيري هاي کانوني مي باشد. تدوين برنامه استراتژيک کنترل مالارياي کشور، مانيتورينگ مداوم اثر درماني داروهاي ضدمالاريا و حشره کش هاي مصرفي، بازنگري سياست درماني کشور و توجه ويژه به اجراي تحقيقات کاربردي از موفقيت هاي برنامه کنترل مالاريا در ساليان اخير بوده و از سوي ديگر کنترل تلفيقي ناقلين از وضعيت مطلوبي برخوردار نبوده و نيازمند تقويت و توجه ويژه است.
با توجه به موفقيت هاي حاصله در سال 1383 نظريه حذف مالاريا در کشور مطرح گرديد و بدنبال امکان سنجي انجام شده توسط يکي از کارشناسان ارشد سازمان جهاني بهداشت که مويد عملي بودن اين هدف بود وزارت بهداشت و سازمان جهاني بهداشت در تلاشي مشترک درحال تهيه مقدمات اجراي برنامه مزبور در کشور مي باشند.