بررسي آخرين وضعيت اپيدميولوژيک بيماران و ناقلين تالاسمي در شهر زلزله زده بم در سال 1384

مقدمه و هدف: شهرهاي جنوبي استان کرمان داراي ميزان هاي بالاي شيوع و بروز اين بيماري مي باشد و هزينه هاي اقتصادي و رواني بسيار زيادي را به خانواده ها و سيستم بهداشتي تحميل مي کند. زلزله پنجم ديماه بم باعث به هم ريختگي در نظام ثبت و اطلاعات بيماريها از جمله تالاسمي شده و در حقيقت اطلاعات دقيقي در دست نمي باشد. در اين مطالعه سعي شده که آخرين وضعيت بيماران جديد و قديم و همچنين وضعيت ازدواج ناقلين را مشخص نمايد تا بتوان برنامه هاي بهتري را جهت پيگيري و حمايتهاي درماني ارايه نماييم.
روش کار: جمع آوري اطلاعات بيماران و ناقين از طريق واحد غيرواگير انجام و در فرمهاي جاري در سيستم ثبت ميگردد. پيگيري توسط کاردانهاي بهداشتي مرکز بهداشتي و درماني شهري و روستايي صورت ميگيرد. با پيدا کردن بيماران قديم و هم چنين هدايت افراد در معرض خطر از طريق آزمايشات خون و مشخص نمودن مينورها (ناقلين) و ماژورها (بيماران جديد) و آخرين وضعيت اپيدميولوژيک آنها را پس از ثبت و ورود اطلاعات از طريق جداول ارايه ميگردد اين مطالعه مقطعي و شامل کليه بيماران و ناقلين مي باشد و صرفا با آمار توصيفي وضعيت آنها در رابطه با سن و جنس محل تولد و ارتباط آنها با پدر و مادر، خواهر، برادر نتايج آزمايشات نشان داده ميشود.
يافته ها: با پي گيري به عمل آمده 140 بيمار ماژور شناسايي و ثبت شده است که %100 آنها موارد قديم (قبل از زلزله) بوده اند که در (%17) 24 خانواده بيش از يک مورد وجود دارد که %40 آنان مونث با ميانگين سني 13.6 سال که کمتري آن چهار سال و بيشترين آنها 43 سال داشت و %60 از موارد مذکر با ميانگين سني 13.3 با کمترين سن 2 سال و بزرگترين آنها 29 سال مي باشد از ابتداي شروع طرح ادغام مراقبت از بيماران تالاسمي فقط 2 مورد فوت شناسايي شده است %11.40 (16 مورد) تا پنج سال و %24.3 (34 مورد) 10-5 سال و %31.4 (44 مورد) 15-10 سال %18.6 (26 مورد) 20-15 سال و %14.3 (20 مورد) بالاي 20 سال بوده اند %70 (98 مورد) روستايي و %30 (42 مورد)‌ شهري مي باشند. جمعا 299 مورد ازدواج زوج مينور صورت گرفته که %34 شهري و %66 روستايي مي باشند.
بحث و نتيجه گيري: از جمعيت 240000 نفر شهرستان بم %50 در نقاط شهري زندگي مي کنند که فقط %30 از بيماران متعلق به شهرها هستند و %50 از جمعيت در روستاهاي گرم و کويري زندگي ميکنند و %70 از بيماران هم متعلق به مناطق شنزار و کويري مي باشند و بيش از %50 از بيماران شهري مهاجران از روستاهاي کويري مي باشند و در حقيقت رابطه آماري معني داري بين ميزان شيوع بيماري و مناطق شنزار و گرم و خشک وجود دارد (P<0.005).
بعد از زلزله هيچگونه مورد جديدي کشف و ثبت نشده که نشانگر غيرفعال بودن نظام ثبت بيماري است با توجه به مهاجرت بي رويه به شهر بم (قريب به 200000) بويژه از شهرستانهاي مجاور که ميزان شيوع بالايي از بيماري دارند انتظار ميرفت که مواردي از بيماري شناسايي شود. آموزش و بازآموزي بهورزان و کاردانهاي روستايي و بيماريابي فعال و آموزش و راهنمايي خانوارهاي داراي بيماري از ضروريات مي باشد که بايستي توسط مرکز بهداشت استان و شهرستان بم در يک برنامه تدوين اجرا گردد.