مقدمه و هدف: هپاتيت هاي ويروسي يکي از 5 عامل عفوني مرگ زودرس انسان در سطح جهان مي باشد. هر سال حداقل يک ميليون نفر از جمعيت جهان در اثر هپاتيت هاي ويروسي تلف مي شوند در خصوص هپاتيت C و B حاملين ويروس منبع اصلي انتشار آن در جامعه مي باشند. شناسايي ناقلين بويژه در جمعيت هايي با رفتارهاي پرخطر نقش بسزايي در کنترل انتشار عفونت خواهد داشت و اين مطالعه با هدف بررسي شيوع هپاتيت C و B در زندانيان شهر بيرجند طراحي گرديده است.
روش کار: اين مطالعه توصيفي تحليلي بر روي زندانيان ساکن در زندان شهر بيرجند در سال 1383 انجام گرديد. نمونه گيري به روش طبقه بندي تصادفي شده بر اساس ليست کدهاي زندانيان مرد و زن شهر بيرجند انجام شد. بعد از انتخاب نمونه ابتدا پرسشنامه اي که حاوي اطلاعات دموگرافيک و عوامل خطر بود براي هر يک از زندانيان توسط کارشناس بهداشت عمومي تکميل و آنگاه cc 5 خون جهت بررسي هپاتيت C و B از افراد تهيه و نمونه ها در سازمان انتقال خون مورد بررسي قرار گرفت. داده ها پس از جمع آوري در نرم افزار SPSS وارد و بوسيله آزمون آماري کاي اسکوئر در سطح آلفاي 0.05 آناليز گرديد.
يافته ها: اين مطالعه بر روي 400 نفر از زندانيان شهر بيرجند انجام شد %80.3 افراد مورد مطالعه مرد و %19.7 زن، %36.3 معتاد به مواد مخدر، %52.5 سيگاري، %18.5 سابقه خالکوبي، %8.5 سابقه روابط جنسي نامشروع و %16 سابقه بيماري آميزشي داشتند. شيوع HIV در اين مطالعه صفر تعيين گرديد شيوع هپاتيت B در نمونه مورد مطالعه %5.8 و شيوع هپاتيت C نيز %7.8 برآورد گرديد. شيوع هپاتيت B در مردان %6.5 و در زنان (P=0.13) %2.5 در افراد با سابقه روابط جنسي نامشروع %26.5 و در افراد بدون سابقه روابط جنسي نامشروع 3.8% (P<0.001) در افراد با سابقه خالکوبي %6.8 و در افراد بدون خالکوبي (P=0.59) %5.5 در افراد معتاد به مواد مخدر %1.4 و در افراد غيرمعتاد (P=0.29) %6.7 تعيين گرديد. همچنين شيوع هپاتيت C در مردان 8.4 و در زنان (P=0.32) %3.8 در افراد با سابقه خالکوبي %18.9 و در افراد بدون خالکوبي 5.2% (P<0.001) در افراد معتاد به مواد مخدر %16.6 و در افراد غيرمعتاد (P<0.001) %2.7 تعيين گرديد.
بحث و نتيجه گيري: با توجه به شيوع بالاي هپاتيت B و C در زندانيان و ارتباط معني دار آن با فاکتورهاي خطر روابط جنسي نامشروع، سابقه خالکوبي و اعتياد به مواد مخدر لازم است پايگاههاي ديده ور بهداشتي در زندانها بطور فعال عمل نمايند و بيماريابي را در افراد با ريسک بالا بطور مداوم انجام دهند.