آثار غيرخطي متغيرهاي کلان اقتصادي بر رشد اقتصادي با تاکيد بر نرخ ارز (مورد ايران)

در اين مقاله ضمن آزمون عدم تقارن نوسانات نرخ ارز (بر حسب تکانه هاي مثبت و منفي) بر توليد حقيقي، با استفاده از الگوي رگرسيوني سري زماني غيرخطي (STR)، به تبيين عوامل تعيين کننده رشد توليد حقيقي در اقتصاد ايران طي دوره 1386 - 1338 مي پردازيم. در تصريح معادله رشد توليد، علاوه بر لحاظ کردن تکانه هاي مثبت و منفي نرخ ارز، تاثير ساير عوامل (متغيرهاي کنترلي) شامل هر دو گروه عوامل طرف عرضه (مانند درآمدهاي نفتي و سرمايه گذاري) و عوامل طرف تقاضا (مانند مخارج دولت) مورد توجه قرار گرفته است. نتايج به دست آمده زمينه فرضيه اصلي تحقيق مبني بر عدم تقارن تکانه هاي مثبت و منفي نرخ ارز دلالت بر آن دارد که تکانه هاي منفي اثرات به مراتب بيش تري بر کاهش رشد اقتصادي نسبت به تکانه هاي مثبت دارد. در حقيقت، تکانه هاي منفي نرخ ارز حقيقي (تقويت ارزش حقيقي پول داخلي) رشد اقتصادي را کاهش مي دهد، در حالي که تکانه هاي مثبت نرخ ارز اثر مشابهي بر توليد نداشته و قادر نيست توليد را به سطح اوليه آن برگرداند. در ادامه با استفاده از مدل هاي غيرخطي  و بررسي روابط ميان توليد و متغيرهاي سياستي، ضمن مشاهده افزايش قدرت توضيح دهندگي مدل، مي توان نتيجه گرفت که رشد توليد حقيقي در اقتصاد ايران نسبت به سطوح متفاوت رشد مخارج دولتي رفتاري نا متقارن نشان مي دهد. متغيرهاي کاهش نرخ ارز، نسبت سرمايه گذاري به توليد، مخارج دولت و عدم تعادل پولي در رژيم پايين مخارج دولتي، اثرات بااهميتي بر رشد اقتصادي دارند، اما در رژيم بالا اثرات متغيرهاي مذکور به ميزان قابل توجهي کاهش پيدا مي کند.