سبک نگارش تمهيدات عين القضات همداني بر پايه احوال مخاطب

يکي از عوامل موثر بر سبک هر نويسنده يا شاعر، در نظر گرفتن حال مخاطب است. شاعر يا نويسنده توانا، اثرخويش را بگونه اي مدون ميسازد که خواننده آن را بفهمد و بپسندد، بويژه اگر هدف، تعليم و تبليغ فکر يا بيان اصول و مباني مکتبي باشد.
آنچه در اين پژوهش مورد توجه است سبک بيان مطالب عرفاني در تمهيدات عين القضات و نحوه ارتباط قاضي با مخاطبان است. تمهيدات از نظر زباني و محتوايي در ميان آثار عرفاني، اثري استثنايي است و بسياري از رويکردهاي نظري و آموزه هاي عملي عين القضات در آن بازتاب يافته است. قاضي در اين کتاب، مطالب را صريح و بي تکلف بيان کرده، بگونه اي که گاهي متن به زبان محاوره نزديک ميشود، عين القضات خواننده را در نوشتار مورد خطاب قرار ميدهد و ارتباط او با مخاطب بقدري قوي و زنده است که گويي با او گفتگو ميکند. گاهي قاضي مخاطب را نميشناسد، با اينحال، به بهترين وجه با او ارتباط برقرار ميسازد و با کاربرد امر و نهي حضور مخاطب را در جريان کلام زنده و پررنگ ميسازد و با جمله هاي پرسشي فراوان توجه مخاطب را جلب کرده به شنيدن مطلب عرفاني ترغيب ميکند.