از نظر عارفان، حق تعالي و مخلوقات از يکديگر جدا نيستند. آفرينش تجلي حسن خداوند است: چون ذات حق تعالي خواست شناخته شود، عشق آغاز شد. عشق نخستين جلوه وجود است و قبل از آن چيزي نيست. حق تعالي زيباست، زيبايي ذاتا معشوق است. اگر خدا در صورت جمال تجلي نکرده بود، جهان پديدار نمي شد. بيرون آمدن جهان به سوي هستي، از رهگذر آن عشق بود. اصل حرکت جهان، حرکت حبي بوده است و اين حال همچنان ادامه دارد. در اين مقاله ديدگاه عارفان در مورد رابطه حق و خلق تحليل شده و بر اساس آن قول فيلسوفان (آفرينش خطي و قاعده الواحد) مورد نقادي قرار گرفته است.